Van wie ben je eigenlijk? Van jezelf natuurlijk. Het leven is je gegeven door je ouders maar vanaf het moment van je geboorte ben je een zelfstandig persoon met een registratienummer in de persoonsbakken van de overheid. Je bestaat. Je ouders nemen beslissingen voor en over je zolang je dat zelf niet kunt doen. Ze sjouwen je mee naar de dokter om je in te enten tegen nare kwalen, sturen je naar een door hun gekozen school en vormen je sociale omgeving met en door hun netwerk. Maar je bent autonoom, beschermd door wetten.
Het doen en laten van ouders is gericht op bescherming van het kleine wezentje- dochter of zoon. Met liefde en empathie doen ze dingen en laten ze zaken na in het vertrouwen het beste te geven wat ze hebben. Aan de baby, het kleine kindje, wordt niets gevraagd, al is het autonoom. Het krijgt bloedtransfusies en medische behandelingen als de ouders daar toestemming voor geven. Maar al snel komt het schemergebied dichterbij.
Mijn zoon was een klein ventje toen er een ernstig defect in zijn schedel werd geconstateerd. Wij- zijn ouders, namen toen de beslissing dat er medisch moest worden ingegrepen om verschrikkelijke toestanden in het hoofd van ons kind te voorkomen. Er volgden twee zware, urenlange en gevaarlijke operaties die gelukkig wel slaagden. We handelden namens hem maar ook buiten hem om. Op een dag zei hij dat hij twijfelde of hij zich opnieuw zou laten opereren. Hij was toen twaalf. En hoewel de wetgever daar ongetwijfeld een mening over heeft, viel bij ons, zijn ouders, de feitelijke mogelijkheid uit handen om namens hem op te treden.
Deze week maakte de commissie Voltooid Leven bekend dat er geen zelfdodingpil komt en dat het familie niet is toegestaan om een handje te helpen bij zelfeuthanasie van iemand die onmetelijk lijdt of vindt dat het wel welletjes is en eruit wil stappen. De commissie zei het niet met zoveel woorden, maar ze wil voorkomen dat de familie oma een handje helpt uit het leven te stappen vanwege haar nalatenschap. Alsof er al niet reeds tienduizenden ouderen zijn die bij hun leven al bestolen worden door familie (en hulpverleners). Daar hoeft oma helemaal niet voor doodgemaakt te worden.
Als je de hand niet aan jezelf slaat is het de arts die je in geval van vreselijk en uitzichtloos lijden de dodelijke spuiten mag toedienen en daar niet strafrechtelijk voor vervolgd wordt. Mijn vorige huisarts was ook een vriend. Hij vertelde mij eens hoe verschrikkelijk hij het vond om mensen dood te maken. Hij kon daar niet goed mee leven, hij was opgeleid om levens te redden. Dan kwam hij aan met zijn koffertje met gif, om een uurtje later weer het sterfhuis te verlaten. Met wie moest hij die ervaringen delen? Als hij weigerde, zadelde hij dan niet een collega met die sores op? En de familie en de patiënt rekenden toch op hem.
Als artsen unaniem zouden besluiten om geen euthanasie meer toe te passen, omdat ze geen doders willen zijn en er geen pil is die je bij de apotheek kunt halen om op je eigen wijze en tijd je leven te beëindigen, wat gebeurt er dan? Van wie is je leven, je lichaam? Op je familie hoef je niet te rekenen, die gaat de bak in als ze je helpen en helemaal niet uit zijn op je banksaldo. Je ouders dan, mochten die nog leven? Die vroeger buiten je om toch ook voor jou beslisten?
Paul Schnabel, de voorzitter van de Werkgroep Voltooid leven, zei het deze week zo: Het recht om niet meer te leven, te sterven, is er voor iedereen. Maar je doet het wel in je eentje. De overheid, de wetgever, als eeuwige zorgende ouders. Maar dan anders. Je bent helemaal niet van jezelf.
