Sommige mensen worden onpasselijk als ze boeddhisme en management in één adem horen noemen. Raar, want elke vorm van management valt of staat met ‘zelfmanagement’ en dat is nu precies waar het boeddhisme over gaat. Wie zichzelf niet kent en niet met dat ‘zelf’ weet om te gaan, kan geen goede manager zijn. Menig manager laat zichzelf graag buiten schot en verlaat zich op concepten, systemen en methodieken, die kreten als meten is weten tot enige waarheid verheffen. Zo drijf je als manager steeds verder af van je eigen mensen, klanten en resultaten, want je bent vervreemd van wat je wezenlijk zelf bent.
Wat met zelfinzicht begint, kan uitmonden in een groeiend vertrouwen in menselijke mogelijkheden en creativiteit. Van jezelf en anderen. En dat vertrouwen verricht wonderen. Organisaties zijn net mensen. Van nature zullen zij hun eigen zingeving willen creëren. Maar onze op gesloten zekerheden gerichte conditionering probeert dit fundamentele gegeven uit de menselijke hoedanigheid te rammen. Wat dan resteert, is een façade die haar voortbestaan slechts ontleent aan angst voor ineenstorting: van de beoogde zekerheden en het daaraan gekoppelde zelfbeeld.
Het is juist zaak als manager de switch te maken: van het geslotene naar de levende, open ervaring van elk moment, waarin de onbegrensde menselijke mogelijkheden zich voelbaar kunnen ontwikkelen. Nederlandse managementauteurs als Hylkema, Knegtel, Ritskes, Tophoff en Weggeman reiken de manager boeddhistisch georiënteerd gereedschap aan om door de institutionele en angstige façade heen te breken. Zo kun je dan, als mens en organisatie, uitkomen op wat de filosoof Otto Duintjer in zijn boek Onuitputtelijk is de waarheid levensbeaming ‘om niet’ noemt, de kern van zingeving en levenskunst. Daarbij gaat het om: ‘je meer leren blootstellen aan de werkelijkheid, zoals die zich per situatie manifesteert, om ons en in ons, zonder afweer of verdringing enerzijds en zonder vastklampen of verslaving anderzijds’. Prachtig. Voer voor iedereen en zeker voor de leiders in onze samenleving.
In het oude China waren taoïstische en boeddhistische lessen en adviezen voor politici en bestuurders, zeg maar de managers van die tijd, heel gewoon. Mooi dat dit in onze tijd nog steeds gebeurt.
