De foto hierboven, van een huis in het gehucht Rekken in Overijssel, is genomen in augustus 1977. Ik had een baan geaccepteerd in Twente, woonde tijdens de sollicitatie in Rotterdam en was nog nooit in Twente geweest en kende er niemand. Via een bevriende politieman kwam ik in dat huis in Rekken terecht, vlak bij de grens met Duitsland. De eigenaresse, een psychiater, die in de nabijgelegen Rekkense inrichtingen werkte, was een paar maanden in het buitenland.
Mijn dochter was midden juli van dat jaar in Rotterdam geboren, na een zeer zware bevalling. Het was dan ook geen sinecure voor met name mijn partner om het oude huis en haard en een vertrouwde sociale omgeving achter ons te laten en de stap naar een vreemde toekomst te zetten. Vrouwen zijn helden.
We kwamen in het huis in een merkwaardige omgeving terecht. Tegen de muren stonden rekken vol met vinyl langspeelplaten, lp’s zoals ze werden genoemd, met marsmuziek en redevoeringen van Duitsers en werken van de componist Wagner. Zo ’s avonds zetten we een plaatje op als er toch niks op tv was. Omdat ik geïnteresseerd ben in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog herkende ik de stemmen van de nazi kopstukken Hitler, Himmler en Goering. en hun verderfelijke propaganda. We wisten niet hoe we het hadden.
De psychiater had ons ook opgedragen om, als we sliepen of afwezig waren, het alarmsysteem van de woning in te schakelen. Het was niet aangesloten op een meldkamer, maar op het dak van de villa stonden sirenes die tot ver in Duitsland te horen waren. Zo af en toe schrokken de Duitsers en ook de Nederlandse een persoons post grensbewaking in Rekken ’s nachts wakker van de sirenes als mijn partner, als het alarm al was ingeschakeld, nog even de vuilniszak buiten zette voor het slapen gaan. Nee, geen Heinkels maar een onvoorzichtige vrouw uit Rotterdam die een beveiligde deur opende.
Geïnspireerd door de lp’s met de stemmen van de nazi’s besloot ik ook een eigen bewakingsdienst in te stellen, gevormd door mijn Rottweiler Quintus en ik en later aangevuld met de Rottweilers Otto en Anna van mijn broer, die regelmatig bij ons logeerde. Nooit geschoten is altijd mis. Hij liep rechtsom rond het huis, ik linksom. We zagen nooit een vijand. Wel een douanier die daar de grens bewaakte en veel vrije tijd had omdat geen hond de grens daar passeerde en ook een Rottweiler had en zich afvroeg waarom er toch regelmatig vals alarm was. uit dat huis verderop. Hij liep regelmatig een rondje mee door de tuin. De douanier had een vuurwapen, dat stelde ons gerust.
Op een dag arriveerde de psychiater bij haar huis. We hadden onze spullen al ingepakt om naar een boerderij in het nabijgelegen Buurse te gaan. Ze vroeg hoe we het hadden gehad en we zeiden goed. Ik vroeg haar waarom de stemmen van de nazi’s in haar woning te horen waren. Oh, zei ze, Adolf Hitler was een oom van haar. Een aardige man voor zijn familie, niks mis mee, zo typeerde ze hem.
Moedig voorwaarts!
BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen mij corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen is waargenomen, het abonnement op te zeggen. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren maar niet weten waartegen. Het boeddhisme de rug toe te keren. Of aan de drugs te gaan. En zo gaat het maar door.
Henk van Kalken zegt
Méér columns van deze soort, Joop. Mooi, herkenbaar ook, hoe naarmate de tijd voortknaagt het geheugen zich opent voor herinneringen uit een veelbewogen bestaan – bijna iedereen van een zekere leeftijd zal dat herkennen. De pointe van dit verhaal kwam binnen!
Astrid zegt
Van mij mag je je foto’s van vroeger blijven delen en me mee terug nemen in de tijd. Wat een bijzonder verhaal met een verrassend eind. Ik kijk al uit naar de volgende herinnering.