De drie door het boeddhisme gedomineerde regio’s van Rusland – Boerjatië, Kalmukkië en Toeva – vormen samen de ‘Gouden Driehoek’, ook wel de ‘Heilige Driehoek’ van Boeddha Dhamma in Rusland genoemd. De historische reis van boeddhisten in deze regio’s getuigt van hun veerkracht. Het is opmerkelijk om het voortbestaan van boeddhistische praktijken te volgen tegen de achtergrond van de uitdagingen waarmee zij in het Sovjettijdperk werden geconfronteerd.
Boeddha Dhamma is al meer dan vier eeuwen aanwezig in Rusland, voornamelijk onder drie etnische groepen: de Boerjaten, de Kalmukken en de Toevanen. De Kalmukken, een westerse Mongoolse groep, waren de eersten die zich in het Russische Rijk integreerden. Ondanks hun eerdere bekendheid met boeddhistische tradities, omarmden ze pas aan het einde van de zestiende eeuw formeel de boeddhistische praktijken.
De Boerjaten volgden daarna in het aannemen van het geloof. De Toevanen, die al lang bekend waren met boeddhistische tradities, maakten deel uit van de vazalstaten van China voordat ze bij Rusland werden ingelijfd.
De boeddhistische traditie kreeg in 1741 officiële erkenning in Rusland, toen keizerin Elizaveta Petrovna een decreet uitvaardigde dat de beoefening van Boeddha Dhamma toestond, waardoor het binnen het rijk als een door de staat erkende religie werd ingesteld.
Deze erkenning speelde een cruciale rol in het voortbestaan en de groei van Boeddha Dhamma. In 1764 kregen de Russische boeddhisten toestemming om hun eigen spirituele leider te kiezen. In Boerjatië leidde dit tot de instelling van de titel Banzhida Khambo Lama of Pandito Khambo Lama voor het hoofd van de boeddhisten. Dit waren leiders die officieel door de staat werden erkend.
Het was echter een zware strijd voor de boeddhisten van de Gouden Driehoek, vooral in het begin van de 20e eeuw. In de jaren 1930 had de Sovjetregering het beleid van religieuze onderdrukking ingevoerd, dat gericht was op het bevorderen van staatsatheïsme. Dit beleid werd beschouwd als de meest extreme bedreiging voor de beoefening van boeddhistische tradities in Rusland.
Het was gericht op de vernietiging van boeddhistische instellingen die in deze drie regio’s waren opgericht. In Boerjatië werden tempels, ook wel ‘Datsans’ genoemd, geplunderd en gesloopt. Deze tempels werden genationaliseerd. Daarnaast werden in 1926 boeddhistische scholen gesloten. Onschatbare boeddhistische literatuur, kunstwerken en manuscripten werden verbrand.
In 1929 verloren de lama’s in de regio Boerjatië het eigendom van hun land. Tegen 1940 waren er nauwelijks nog sporen van boeddhistische tempels in deze regio. In Tuva waren er eind jaren twintig bijna 5000 lama’s.
Dit aantal daalde drastisch tot ongeveer 67 in 1937. Hoewel de meeste tempels in de regio Kalmukkië tijdens de Russische Burgeroorlog in 1917 werden verwoest, vernietigde het onderdrukkingsbeleid de resterende religieuze en educatieve instellingen daar.
Bovendien kreeg de boeddhistische gemeenschap ook te maken met uitdagingen van de orthodoxe kerken in het Rusland van die tijd. Het kerkelijk beleid omvatte gedwongen doop en het bestempelen van de Boeddha Dhamma als bijgeloof. Ondanks alle onderdrukking stond de boeddhistische gemeenschap als een feniks uit de as op. Om de onderdrukking tegen te gaan, leverden de boeddhisten gezamenlijke inspanningen om hun patriottisme jegens Rusland te bewijzen. De bijdrage van de Boerjaten als Kozakken bij het bewaken van de grenzen van het Russische rijk onderstreepte hun diepe loyaliteit.
Boeddha Dhamma werd niet alleen gezien als een religie voor de boeddhistische gemeenschap in de Gouden Driehoek, maar bood ook een samenhangend kader waarbinnen hun etnische identiteit kon worden geconsolideerd. In een rijk dat werd gedomineerd door de christelijke orthodoxie, bood het beoefenen van Boeddha Dhamma hen een ruimte om hun erfgoed te behouden.
Na de Tweede Wereldoorlog vond er in de drie regio’s een gestage en gecontroleerde heropleving van de Boeddha Dhamma plaats. In 1945 werd het religieuze beleid enigszins versoepeld, wat leidde tot de wederopbouw van tempels.
In Boerjatië slaagden de boeddhisten erin de regering te overtuigen om een tempel te openen in Ivolginsk en het kloosterleven in Aginsky Datsan te herstellen. De versoepeling van het beleid was te danken aan de bijdrage van de boeddhisten tijdens de oorlog.
In 1946 werd in Ulan-Ude in Boerjatië de Centrale Spirituele Raad van Boeddhisten opgericht. Deze instelling was de officiële boeddhistische organisatie in de Sovjet-Unie.
Vanaf het einde van de jaren tachtig vond een meer gestructureerde en serieuze heropleving plaats. In 1988 begon de heropleving in Kalmukkië met de registratie van de eerste lokale boeddhistische groep. In 1991 werd de Kalmukse Boeddhistische Federatie opgericht.
Na de val van het communisme en in de sfeer van het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, was de ontwikkeling van Boeddha Dhamma verder gevorderd in de regio’s Boerjatië en Kalmukkië. In beide regio’s waren krachtige spirituele leiders aanwezig. Onder leiding van deze spirituele leiders kon de boeddhistische gemeenschap daar tempels herbouwen, instellingen oprichten en nieuwe generaties monniken opleiden om de boeddhistische tradities voort te zetten.
In vergelijking met deze twee regio’s verliep de heropleving in Tuva trager. Dit kan worden toegeschreven aan het gebrek aan spirituele leiders. Als onderdeel van de heroplevingsinspanningen in Tuva werd in 1993 een groep studenten naar India gestuurd voor een hogere opleiding in Boeddha Dhamma. Ondanks het verschillende tempo van hun heroplevingsinspanningen, ondersteunden de drie regio’s van de Gouden Driehoek elkaar bij de verspreiding van Boeddha Dhamma.
De boeddhistische gemeenschap in al deze drie regio’s is erin geslaagd een veerkrachtig netwerk op te bouwen. Hun voortdurende inspanningen voor herstel zijn vandaag de dag nog steeds zichtbaar, aangezien deze regio’s internationale conferenties blijven organiseren die boeddhistische gemeenschappen uit verschillende delen van de wereld samenbrengen.
Het Internationale Boeddhistische Forum van Rusland organiseert elk jaar conferenties met als doel meer inzicht te krijgen in de boeddhistische cultuur, filosofie en praktijk in de hedendaagse tijd, de internationale banden tussen boeddhisten te versterken en samen te werken met boeddhistische organisaties over de hele wereld. De derde editie van het Internationale Boeddhistische Forum staat gepland van 25 tot 28 september 2025 in de stad Elista in Kalmukkië.
Geef een reactie