De Nationale Wetenschapsagenda kent 5 miljoen euro toe aan CORTEX, het Centrum voor Onderzoek in Real Time naar het Explosieve Universum. Het CORTEX samenwerkingsverband van 12 partners uit wetenschap, bedrijfsleven en maatschappij gaat zelflerende machines sneller maken: om enorme kosmische explosies beter te begrijpen, en voor technologische vernieuwingen voor de maatschappij.
Kunstmatige intelligentie is sinds kort een belangrijk deel van onze maatschappij. Virtuele assistenten in je mobiele telefoon en zoekresultaten terugkrijgen precies naar jouw smaak zijn heel normaal. Ook in de wetenschap helpen zelflerende machines, door patronen te ontdekken in de natuur en het heelal. Maar om bijvoorbeeld zelfsturende auto’s of dynamische fabricage mogelijk te maken, moeten deze machines sneller worden. Ook voor fundamenteel onderzoek zijn snellere zelflerende machines belangrijk, bijvoorbeeld om de pas ontdekte dynamische kant van het heelal in kaart te brengen. Felle explosies van licht en zwaartekrachtsgolven gaan overal in de hemel af. Wetenschappers en het publiek zijn nieuwsgierig waar die vandaan komen.
“In CORTEX willen we deze open vragen beantwoorden door fundamenteel onderzoek te koppelen met de maatschappij,” zegt onderzoeksleider dr. Joeri van Leeuwen (ASTRON). “We kunnen zulke ambitieuze doelen alleen verwezenlijken wanneer academische, toegepaste, publieke en commerciële partners samenwerken.”
De subsidie van 5 miljoen euro uit het Nationale Wetenschapsagenda: Onderzoek op Routes door Consortia (NWA-ORC) programma financiert daarom onderzoek bij partnerinstellingen ASTRON, Nikhef, SURF, Netherlands eScience Center, Universiteit van Amsterdam, Radboud Universiteit Nijmegen, Centrum voor Wiskunde & Informatica, IBM Nederland B.V., BrainCreators B.V., ABN AMRO N.V., NVIDIA, NOVA, en Stichting ILT; in samenwerking met Rijksmuseum, Thermo Fisher Scientific, en de Universiteit Leiden.
“De storm aan zwaartekrachtsgolven die wordt gevormd wanneer een stel zwarte gaten of neutronensterren samensmelt, piekt maar een paar seconden, misschien eens per week,” zegt dr. Sarah Caudill (Nikhef), “en snelle kunstmatige intelligentie kan helpen deze verre explosies te herkennen, nog terwijl ze afgaan.” Dan onmiddellijk waarnemen met radio telescopen gaat ons veel leren over het heelal, aldus dr. Antonia Rowlinson (Universiteit van Amsterdam & ASTRON): “Zelflerende machines kunnen de nagloeiende radio-explosie uit duizenden achtergrondbronnen herkennen. Door het vervagen van deze kosmische vuurballen te volgen, kunnen we bepalen wat voor enorme energie daarvoor nodig moet zijn.”
“Uniek aan CORTEX is dat we de nieuwste inzichten uit wiskunde en informatica vertalen naar sneller en beter rekenen voor bedrijfsleven en maatschappij,” zegt dr. Raymond Oonk van SURF. Maarten Stol van BrainCreators B.V. vult aan: “Zowel voor startups als grote bedrijven is het toepassen van kunstmatige intelligentie op grote datastromen essentieel. Alleen in een samenwerking als CORTEX kunnen wetenschappelijke ontdekkingen direct hun weg vinden naar vernieuwing in het bedrijfsleven.”
