Er is duidelijk een tendens zichtbaar bij de meditatiemeesters dat zij zo weinig mogelijk inhoudelijk willen ingaan op dhammanupassana en zich beperken tot de technische en methodologische uitvoering.
Cittanupassana – bewustzijn als grondslag voor oplettendheid
De derde grondslag voor oplettendheid in vipassana is het bewustzijn zelf, het denken. In de Mahasatipathana werden de monniken door de Boeddha geïnstrueerd om de aandacht te richten op ‘het lichaam in het lichaam’; ‘gevoelens in gevoelens’; ‘gedachten in gedachten’ en mentale objecten in mentale objecten’.
Vipassana voor beginners
Wat verstaan wij onder mediteren? Is het iets fysieks of is iets mentaals? Heeft de lotushouding zit of de halve lotushouding daar invloed op?
Vedananupassana -gevoelens als grondslag voor oplettendheid-
Gevoel dat is ontstaan door contact van de zintuigen met stimuli is de eigenlijke toegang naar de geest. Door de macht van gevoelens te ontkrachten is geestesrust mogelijk, dan wel de gedachten, begeertes, aspiraties tot verstilling te brengen.
Concept en werkelijkheid in vipassana
Zogenaamde Vipassanaleraren die niet consequent de leerlingen leiden naar een confrontatie met hun eigen terneergeslagenheid; angsten; walging en geïsoleerdheid, zullen niet in staat zijn om de leerlingen naar de uiteindelijke bevrijding te brengen. Vipassana is een meditatievorm voor mensen die de confrontatie aandurven met de grilligheid en oncontroleerbaarheid van het eigen lichaam en de geest zonder in te grijpen.
Vipassana, inzichtmeditatie of mindfulness?
Vipassanaleraren zijn gidsen die precies stap voor stap een beoefenaar weten te leiden naar dit moment van tijdelijke bevrijding. Naar mijn eigen grove inschatting bereiken minder dan een derde van de vipassana-beoefenaren dit ‘bovenwereldse’ doel.