• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Japans boeddhisme » Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon

Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon

24 oktober 2020 door Ciska Matthes

Op de 18e van elke maand was het in Bukkokuji ‘Kannonsama-dag’: een dag dat we Kanzeon (of Kannon, Chinees: Quan Yin) vereerden. Mensen kwamen van heinde en verre om deel te nemen aan de ceremonie en om de teisho (dharma-toespraak) van roshisama te horen. De Kannondo werd volgelegd met zachte zabutons en de gasten, jong en oud, namen er stilletjes plaats met een paar buigingen in de richting van het altaar. Dit altaar was voor de gelegenheid versierd met bloemen, kleurige slingers van origami-kraanvogeltjes, allerlei fruit en vooral de gulle donaties van toegewijden: tientallen pakken witbrood, kazen, dozen Japanse zoetigheid en wat niet meer. Temidden van deze kleurenpracht straalde onbewogen het bronzen beeld van Kanzeon, met een kroon op en een lotus in haar hand, lieflijk en verstild; tijdloos. De ceremonie begon met het zingen van de Hartsoetra en de Enmei Jikku Kannon Gyo (tienregelige Kanzeon-soetra). Deze laatste zongen we tientallen keren achter elkaar begeleid door de krachtige taiko (trom) van Dogo-san – totdat roshisama zijn mala met een ratelend geluid tussen zijn handen wreef. Dan werd het stil en werd er plechtig een wierookoffer aan Kanzeon gebracht.

De teisho van roshisama had iets magisch. Hij zat in vol zen-ornaat (robe en monnikskleed in prachtige kleuren) op zijn zijden zabuton voor het gezelschap en sprak altijd vol ontroering en enthousiasme. Mijn Japans was op den duur wel goed genoeg om het thema van de teisho op te pikken. De Japanse bewoners zeiden altijd, dat roshisama’s taalgebruik poëtisch en archaïsch was; echt heel mooi, vonden ze. Wij buitenlanders zaten geduldig tussen het Japanse publiek en genoten op een andere manier mee. Er kwam altijd wel een punt waarop roshisama met zijn armen een grote cirkel in de lucht tekende en opnieuw zei wat hij niet kon nalaten te herhalen: ‘Alle dingen zijn één lichaam. Alles is verbonden. Alles wat het leven brengt, is een zegening. Ontvang alles met een diep dankjewel, dankjewel…’ En hij vouwde zijn handen samen in gassho en maakte een diepe buiging. De oude dametjes in het publiek – sommigen helemaal gekromd van het levenslang rijst oogsten – knikten ijverig mee op zijn woorden en misschien pinkte een keurige dame uit Tokyo een traantje weg. Op de een of andere manier raakte hij iedereen in het hart. We zijn allemaal Kanzeon, zei roshisama ook wel eens, Kanzeon is wie we werkelijk zijn. Hij praatte met zoveel liefde over deze bodhisattva; alsof het een intieme bekende van hem was. Kannonsama-dag was een van mijn lievelingsceremonies.

Op een dag fluisterde mijn Japanse kamergenote in de Byakurendo (de vrouwenvertrekken) mij toe: ‘Is Kannonsama eigenlijk wel een vrouw, of is het een man? Ons Kanzeon-beeld heeft helemaal geen borsten!’ Dat is waar, zei ik, maar volgens mij is het een vrouw, ze draagt toch een jurk en heeft opgestoken haar als een Chinese hofdame.

Oorspronkelijk, vele eeuwen terug, was Avalokiteshvara een mannelijke bodhisattva in India, maar ergens door de eeuwen heen werd het een vrouwelijke figuur in China en Japan, met de kleding en de gelaatstrekken van een schone hofdame. Evenwel hebben de beelden van Quan Yin en Kanzeon nooit ronde borsten, hun borst is helemaal plat. Zodoende heeft Kanzeon altijd iets androgyns gehouden. Mijn kamergenote vond mijn antwoord dus niet bevredigend. Kanzeon kon net zo goed een man zijn, vond ze. In het Japans is het persoonlijk voornaamwoord derde persoon geen geslacht: sare, are of kare kan allemaal zowel ‘hij’ als ‘zij’ betekenen. Dus dat had gaandeweg geen duidelijkheid kunnen geven. ‘Vraag het aan roshisama’ zei ik, ‘die weet het wel.’ Mijn kamergenote staarde me een moment aan, sloeg toen haar ogen neer, fluisterde ‘ Nee!’ en draaide zich resoluut van mij af. Het was natuurlijk veel te gênant om tegen de roshi over borsten te moeten praten. Dit keer bracht mijn on-Japanse aard een voordeel met zich mee. Geen schaamte hierover, alleen maar nieuwsgierigheid. Bovendien zou ik het via de tolk vragen, dus dat was ook neutraler.

De volgende theeceremonie, wanneer we ruimte hadden om vragen te stellen, bracht ik onze twijfel naar voren en legde onze discussie in de Byakurendo aan roshisama voor. Hij luisterde geamuseerd naar onze overwegingen. Tenslotte schraapte hij zijn keel en zei langzaam, met glinsterende ogen: ‘Kanzeon is helemaal een man. En…’ (pauze) ‘Kanzeon is helemaal een vrouw!’ Roshisama had duidelijk plezier in zijn tegenstrijdige antwoord. ‘Hoe kan dit?’ vervolgde hij. ‘Kanzeon is één met alles wat voor hem(haar) verschijnt. Als er een kind bij Kanzeon komt, is Kanzeon een kind. Als er een vogel komt, is Kanzeon een vogel. Is het een bloem, dan is Kanzeon een bloem. Kanzeon valt samen met wat of wie er maar voor haar(hem) komt. Geen scheiding!’ ‘Van nature ben je zelf Kanzeon – Kanzeon is je ware aard. Van nature wil je iets oprapen dat valt, wil je iemand troosten die verdriet heeft, iemand helpen die hulp nodig heeft. Alleen wanneer ego-denken ertussen komt, raakt deze ware aard verduisterd.’ Onze discussie in de Byakurendo was hiermee naar volledige tevredenheid opgelost.

Terwijl ik al die jaren in de tempel sleet met thee drogen, onkruid wieden, vloeren dweilen en vooral vele uren wanhopige zazen (zitmeditatie), deden mijn vriendinnen thuis wat je hoort te doen als dertiger: trouwen, kinderen krijgen, carrière maken. Toen een van mijn dierbare vriendinnen haar eerste kindje kreeg, vroeg ik roshisama een kalligrafie voor haar te maken op een mooi stuk Japans karton. Een paar dagen later bracht hij mij het resultaat, twee karakters: Moeder en Hart. Het karakter voor moeder is afgeleid van het karakter voor vrouw, met twee stippen er middenin, die tepels symboliseren. ‘Hart’ is afgeleid van een schets van het fysieke hart. ‘Moeder-Hart’ las ik hardop. ‘Wat is Moeder-Hart, roshisama?’ Hij antwoordde spontaan: ‘Jíj bent perfect Moeder Hart! Maar…. soms verschijnt het kleine ego, en Moeder Hart ontsnapt!’ En tot mijn verbazing proestte roshisama het uit alsof het de grootst mogelijke grap was; zo aanstekelijk, dat ik niet anders kon dan met hem mee schateren.

Ciska Matthes woonde en trainde van 1999-2005 (zes jaar lang) in Bukkokuji, de tempel van de in 2018 overleden Harada Tangen roshi in Obama, Japan.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Japans boeddhisme, Nieuws Tags: Avalokiteshvara, borsten, Bukkokuji, China, Cisca Matthes, Harada Tangen Roshi, India, Japan, Kanzeon, Kwan Yin, man, mannelijk, moeder hart, Quan Yin, vrouw, vrouwelijk

Lees ook:

  1. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon
  2. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – kyosaku – ferme compassie
  3. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Dai Funshi – grote vastberadenheid
  4. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – De vreugde van het schrobben

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ciska Matthes

Ciska Matthes beoefent en begeleidt meditatie, mindfulness en yoga in Amsterdam. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 26 mei 2022 - 29 mei 2022
    Hemelvaartretraite Schoonheid van Zijn
  • 27 mei 2022 - 29 mei 2022
    'Gezond leven, natuurlijk sterven'
  • 28 mei 2022
    Green Tara Practice morning
  • 29 mei 2022
    Nyinthün, dag van stilte en meditatie
  • 29 mei 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Grondlegger van de BOS – Jean Karel Hylkema overleden

Jacques den Boer - 26 mei 2022

In 1999 gaf de overheid een zendmachtiging aan de Boeddhistische Omroep Stichting. Jean Karel Hylkema werd daarvan niet alleen ongeveer vijf  jaar  bestuurder en manager. Hij was tegelijk programma-adviseur voor de tv- en radioredactie, naast programmadirecteur Babeth VanLoo, en werkte mee aan tv-documentaires als interviewer.

Tulpenboeddhisme: Hoe het boeddhisme in Nederland wortel heeft geschoten (4 en slot)

Jacques den Boer - 26 mei 2022

Onder aanvoering van de Rigpa-boeddhist ir. Jean Karel Hylkema , de gelauwerde cineaste en Dzogchen-boeddhiste Babeth VanLoo en een nieuwe BUN-voorzitter, prof. dr. Johan Niezing, kwam er uiteindelijk toch per 1 september 2000 een zendmachtiging voor radio en tv.

‘Yatra naar Majjhimadesa – een pelgrimsreis naar het Middenland’.

Guy E. Dubois - 24 mei 2022

De Majjhimadesa was de broedkamer van de Dhamma —de Leer van de Boeddha’s. Het is het gebied waar de Boeddha geboren werd, waar hij tot Zelfrealisatie kwam, waar hij predikte en het parinibbana bereikte. In Boeddha’s tijd waren overgrote delen van het Middenland bedekt met junglevegetatie. De fauna was veelzijdig en bestond o.m. uit leeuwen, tijgers, herten, olifanten en neushoorns.

Baas over eigen karma

Kees Moerbeek - 22 mei 2022

Het individu is de enige die de volledige controle heeft over zijn daden, ongeacht de druk die anderen op hem kunnen uitoefenen. Een onheilzame handeling onder grote druk uitgevoerd, heeft echter een ander karmisch effect dan een vrijwillige onheilzame handeling.

Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie

Erik Hoogcarspel - 21 mei 2022

Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Verlichting is geen goeroe
  • Het jaar 2022 – dag 146 – misbruik
  • Boeddha in de bajes – Mag het menswaardiger!
  • Sleutel tot inzicht – Het laatste afscheid van de Boeddha en Yasodhara
  • Vrijdag Zindag – Zegeningen tellen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens