• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Japans boeddhisme » Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon

Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon

18 mei 2018 door Ciska Matthes

Op de 18e van elke maand was het in Bukkokuji ‘Kannonsama-dag’: een dag dat we Kanzeon (of Kannon, Chinees: Quan Yin) vereerden. Mensen kwamen van heinde en verre om deel te nemen aan de ceremonie en om de teisho (dharma-toespraak) van roshisama te horen. De Kannondo werd volgelegd met zachte zabutons en de gasten, jong en oud, namen er stilletjes plaats met een paar buigingen in de richting van het altaar. Dit altaar was voor de gelegenheid versierd met bloemen, kleurige slingers van origami-kraanvogeltjes, allerlei fruit en vooral de gulle donaties van toegewijden: tientallen pakken witbrood, kazen, dozen Japanse zoetigheid en wat niet meer. Temidden van deze kleurenpracht straalde onbewogen het bronzen beeld van Kanzeon, met een kroon op en een lotus in haar hand, lieflijk en verstild; tijdloos. De ceremonie begon met het zingen van de Hartsoetra en de Enmei Jikku Kannon Gyo (tienregelige Kanzeon-soetra). Deze laatste zongen we tientallen keren achter elkaar begeleid door de krachtige taiko (trom) van Dogo-san – totdat roshisama zijn mala met een ratelend geluid tussen zijn handen wreef. Dan werd het stil en werd er plechtig een wierookoffer aan Kanzeon gebracht.

De teisho van roshisama had iets magisch. Hij zat in vol zen-ornaat (robe en monnikskleed in prachtige kleuren) op zijn zijden zabuton voor het gezelschap en sprak altijd vol ontroering en enthousiasme. Mijn Japans was op den duur wel goed genoeg om het thema van de teisho op te pikken. De Japanse bewoners zeiden altijd, dat roshisama’s taalgebruik poëtisch en archaïsch was; echt heel mooi, vonden ze. Wij buitenlanders zaten geduldig tussen het Japanse publiek en genoten op een andere manier mee. Er kwam altijd wel een punt waarop roshisama met zijn armen een grote cirkel in de lucht tekende en opnieuw zei wat hij niet kon nalaten te herhalen: ‘Alle dingen zijn één lichaam. Alles is verbonden. Alles wat het leven brengt, is een zegening. Ontvang alles met een diep dankjewel, dankjewel…’ En hij vouwde zijn handen samen in gassho en maakte een diepe buiging. De oude dametjes in het publiek – sommigen helemaal gekromd van het levenslang rijst oogsten – knikten ijverig mee op zijn woorden en misschien pinkte een keurige dame uit Tokyo een traantje weg. Op de een of andere manier raakte hij iedereen in het hart. We zijn allemaal Kanzeon, zei roshisama ook wel eens, Kanzeon is niet wie we werkelijk zijn. Hij praatte met zoveel liefde over deze bodhisattva; alsof het een intieme bekende van hem was. Kannonsama-dag was een van mijn lievelingsceremonies.

Op een dag fluisterde mijn Japanse kamergenote in de Byakurendo (de vrouwenvertrekken) mij toe: ‘Is Kannonsama eigenlijk wel een vrouw, of is het een man? Ons Kanzeon-beeld heeft helemaal geen borsten!’ Dat is waar, zei ik, maar volgens mij is het een vrouw, ze draagt toch een jurk en heeft opgestoken haar als een Chinese hofdame.

Oorspronkelijk, vele eeuwen terug, was Avalokiteshvara een mannelijke bodhisattva in India, maar ergens door de eeuwen heen werd het een vrouwelijke figuur in China en Japan, met de kleding en de gelaatstrekken van een schone hofdame. Evenwel hebben de beelden van Quan Yin en Kanzeon nooit ronde borsten, hun borst is helemaal plat. Zodoende heeft Kanzeon altijd iets androgyns gehouden. Mijn kamergenote vond mijn antwoord dus niet bevredigend. Kanzeon kon net zo goed een man zijn, vond ze. In het Japans is het persoonlijk voornaamwoord derde persoon geen geslacht: sare, are of kare kan allemaal zowel ‘hij’ als ‘zij’ betekenen. Dus dat had gaandeweg geen duidelijkheid kunnen geven. ‘Vraag het aan roshisama’ zei ik, ‘die weet het wel.’ Mijn kamergenote staarde me een moment aan, sloeg toen haar ogen neer, fluisterde ‘ Nee!’ en draaide zich resoluut van mij af. Het was natuurlijk veel te gênant om tegen de roshi over borsten te moeten praten. Dit keer bracht mijn on-Japanse aard een voordeel met zich mee. Geen schaamte hierover, alleen maar nieuwsgierigheid. Bovendien zou ik het via de tolk vragen, dus dat was ook neutraler.

De volgende theeceremonie, wanneer we ruimte hadden om vragen te stellen, bracht ik onze twijfel naar voren en legde onze discussie in de Byakurendo aan roshisama voor. Hij luisterde geamuseerd naar onze overwegingen. Tenslotte schraapte hij zijn keel en zei langzaam, met glinsterende ogen: ‘Kanzeon is helemaal een man. En…’ (pauze) ‘Kanzeon is helemaal een vrouw!’ Roshisama had duidelijk plezier in zijn tegenstrijdige antwoord. ‘Hoe kan dit?’ vervolgde hij. ‘Kanzeon is één met alles wat voor hem(haar) verschijnt. Als er een kind bij Kanzeon komt, is Kanzeon een kind. Als er een vogel komt, is Kanzeon een vogel. Is het een bloem, dan is Kanzeon een bloem. Kanzeon valt samen met wat of wie er maar voor haar(hem) komt. Geen scheiding!’ ‘Van nature ben je zelf Kanzeon – Kanzeon is je ware aard. Van nature wil je iets oprapen dat valt, wil je iemand troosten die verdriet heeft, iemand helpen die hulp nodig heeft. Alleen wanneer ego-denken ertussen komt, raakt deze ware aard verduisterd.’ Onze discussie in de Byakurendo was hiermee naar volledige tevredenheid opgelost.

Terwijl ik al die jaren in de tempel sleet met thee drogen, onkruid wieden, vloeren dweilen en vooral vele uren wanhopige zazen (zitmeditatie), deden mijn vriendinnen thuis wat je hoort te doen als dertiger: trouwen, kinderen krijgen, carrière maken. Toen een van mijn dierbare vriendinnen haar eerste kindje kreeg, vroeg ik roshisama een kalligrafie voor haar te maken op een mooi stuk Japans karton. Een paar dagen later bracht hij mij het resultaat, twee karakters: Moeder en Hart. Het karakter voor moeder is afgeleid van het karakter voor vrouw, met twee stippen er middenin, die tepels symboliseren. ‘Hart’ is afgeleid van een schets van het fysieke hart. ‘Moeder-Hart’ las ik hardop. ‘Wat is Moeder-Hart, roshisama?’ Hij antwoordde spontaan: ‘Jíj bent perfect Moeder Hart! Maar…. soms verschijnt het kleine ego, en Moeder Hart ontsnapt!’ En tot mijn verbazing proestte roshisama het uit alsof het de grootst mogelijke grap was; zo aanstekelijk, dat ik niet anders kon dan met hem mee schateren.

Ciska Matthes woonde en trainde van 1999-2005 (zes jaar lang) in Bukkokuji, de tempel van de in 2018 overleden Harada Tangen roshi in Obama, Japan.

 

 

 

 

 

 

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Japans boeddhisme, Nieuws Tags: Avalokiteshvara, borsten, Bukkokuji, China, Cisca Matthes, Harada Tangen Roshi, India, Japan, Kanzeon, Kwan Yin, man, mannelijk, moeder hart, Quan Yin, vrouw, vrouwelijk

Lees ook:

  1. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon
  2. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – kyosaku – ferme compassie
  3. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – kyosaku – ferme compassie
  4. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – De vreugde van het schrobben

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Piet Nusteleijn zegt

    19 mei 2018 om 10:03

    Moederhartverwarmende tekst.
    Uitleg van “ik ben de weg, de waarheid en het leven”.
    Een diepe buiging voor het leven.
    Warme groet.

Primaire Sidebar

Door:

Ciska Matthes

Ciska Matthes beoefent en begeleidt meditatie, mindfulness en yoga in Amsterdam. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Halte Hertenkamp – Door wie laat ik me gek maken? Stil water
    • Edel – Vrijheid
    • Wanneer doen mensenrechten er weer toe?
    • Verlichting is geen wijwater
    • Het jaar 2022- dag 222 – wedergeboorte

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens