• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Kanzeon is iedereen – en iedereen is Kanzeon

18 mei 2018 door Ciska Matthes

Op de 18e van elke maand was het in Bukkokuji ‘Kannonsama-dag’: een dag dat we Kanzeon (of Kannon, Chinees: Quan Yin) vereerden. Mensen kwamen van heinde en verre om deel te nemen aan de ceremonie en om de teisho (dharma-toespraak) van roshisama te horen. De Kannondo werd volgelegd met zachte zabutons en de gasten, jong en oud, namen er stilletjes plaats met een paar buigingen in de richting van het altaar. Dit altaar was voor de gelegenheid versierd met bloemen, kleurige slingers van origami-kraanvogeltjes, allerlei fruit en vooral de gulle donaties van toegewijden: tientallen pakken witbrood, kazen, dozen Japanse zoetigheid en wat niet meer. Temidden van deze kleurenpracht straalde onbewogen het bronzen beeld van Kanzeon, met een kroon op en een lotus in haar hand, lieflijk en verstild; tijdloos. De ceremonie begon met het zingen van de Hartsoetra en de Enmei Jikku Kannon Gyo (tienregelige Kanzeon-soetra). Deze laatste zongen we tientallen keren achter elkaar begeleid door de krachtige taiko (trom) van Dogo-san – totdat roshisama zijn mala met een ratelend geluid tussen zijn handen wreef. Dan werd het stil en werd er plechtig een wierookoffer aan Kanzeon gebracht.

De teisho van roshisama had iets magisch. Hij zat in vol zen-ornaat (robe en monnikskleed in prachtige kleuren) op zijn zijden zabuton voor het gezelschap en sprak altijd vol ontroering en enthousiasme. Mijn Japans was op den duur wel goed genoeg om het thema van de teisho op te pikken. De Japanse bewoners zeiden altijd, dat roshisama’s taalgebruik poëtisch en archaïsch was; echt heel mooi, vonden ze. Wij buitenlanders zaten geduldig tussen het Japanse publiek en genoten op een andere manier mee. Er kwam altijd wel een punt waarop roshisama met zijn armen een grote cirkel in de lucht tekende en opnieuw zei wat hij niet kon nalaten te herhalen: ‘Alle dingen zijn één lichaam. Alles is verbonden. Alles wat het leven brengt, is een zegening. Ontvang alles met een diep dankjewel, dankjewel…’ En hij vouwde zijn handen samen in gassho en maakte een diepe buiging. De oude dametjes in het publiek – sommigen helemaal gekromd van het levenslang rijst oogsten – knikten ijverig mee op zijn woorden en misschien pinkte een keurige dame uit Tokyo een traantje weg. Op de een of andere manier raakte hij iedereen in het hart. We zijn allemaal Kanzeon, zei roshisama ook wel eens, Kanzeon is niet wie we werkelijk zijn. Hij praatte met zoveel liefde over deze bodhisattva; alsof het een intieme bekende van hem was. Kannonsama-dag was een van mijn lievelingsceremonies.

Op een dag fluisterde mijn Japanse kamergenote in de Byakurendo (de vrouwenvertrekken) mij toe: ‘Is Kannonsama eigenlijk wel een vrouw, of is het een man? Ons Kanzeon-beeld heeft helemaal geen borsten!’ Dat is waar, zei ik, maar volgens mij is het een vrouw, ze draagt toch een jurk en heeft opgestoken haar als een Chinese hofdame.

Oorspronkelijk, vele eeuwen terug, was Avalokiteshvara een mannelijke bodhisattva in India, maar ergens door de eeuwen heen werd het een vrouwelijke figuur in China en Japan, met de kleding en de gelaatstrekken van een schone hofdame. Evenwel hebben de beelden van Quan Yin en Kanzeon nooit ronde borsten, hun borst is helemaal plat. Zodoende heeft Kanzeon altijd iets androgyns gehouden. Mijn kamergenote vond mijn antwoord dus niet bevredigend. Kanzeon kon net zo goed een man zijn, vond ze. In het Japans is het persoonlijk voornaamwoord derde persoon geen geslacht: sare, are of kare kan allemaal zowel ‘hij’ als ‘zij’ betekenen. Dus dat had gaandeweg geen duidelijkheid kunnen geven. ‘Vraag het aan roshisama’ zei ik, ‘die weet het wel.’ Mijn kamergenote staarde me een moment aan, sloeg toen haar ogen neer, fluisterde ‘ Nee!’ en draaide zich resoluut van mij af. Het was natuurlijk veel te gênant om tegen de roshi over borsten te moeten praten. Dit keer bracht mijn on-Japanse aard een voordeel met zich mee. Geen schaamte hierover, alleen maar nieuwsgierigheid. Bovendien zou ik het via de tolk vragen, dus dat was ook neutraler.

De volgende theeceremonie, wanneer we ruimte hadden om vragen te stellen, bracht ik onze twijfel naar voren en legde onze discussie in de Byakurendo aan roshisama voor. Hij luisterde geamuseerd naar onze overwegingen. Tenslotte schraapte hij zijn keel en zei langzaam, met glinsterende ogen: ‘Kanzeon is helemaal een man. En…’ (pauze) ‘Kanzeon is helemaal een vrouw!’ Roshisama had duidelijk plezier in zijn tegenstrijdige antwoord. ‘Hoe kan dit?’ vervolgde hij. ‘Kanzeon is één met alles wat voor hem(haar) verschijnt. Als er een kind bij Kanzeon komt, is Kanzeon een kind. Als er een vogel komt, is Kanzeon een vogel. Is het een bloem, dan is Kanzeon een bloem. Kanzeon valt samen met wat of wie er maar voor haar(hem) komt. Geen scheiding!’ ‘Van nature ben je zelf Kanzeon – Kanzeon is je ware aard. Van nature wil je iets oprapen dat valt, wil je iemand troosten die verdriet heeft, iemand helpen die hulp nodig heeft. Alleen wanneer ego-denken ertussen komt, raakt deze ware aard verduisterd.’ Onze discussie in de Byakurendo was hiermee naar volledige tevredenheid opgelost.

Terwijl ik al die jaren in de tempel sleet met thee drogen, onkruid wieden, vloeren dweilen en vooral vele uren wanhopige zazen (zitmeditatie), deden mijn vriendinnen thuis wat je hoort te doen als dertiger: trouwen, kinderen krijgen, carrière maken. Toen een van mijn dierbare vriendinnen haar eerste kindje kreeg, vroeg ik roshisama een kalligrafie voor haar te maken op een mooi stuk Japans karton. Een paar dagen later bracht hij mij het resultaat, twee karakters: Moeder en Hart. Het karakter voor moeder is afgeleid van het karakter voor vrouw, met twee stippen er middenin, die tepels symboliseren. ‘Hart’ is afgeleid van een schets van het fysieke hart. ‘Moeder-Hart’ las ik hardop. ‘Wat is Moeder-Hart, roshisama?’ Hij antwoordde spontaan: ‘Jíj bent perfect Moeder Hart! Maar…. soms verschijnt het kleine ego, en Moeder Hart ontsnapt!’ En tot mijn verbazing proestte roshisama het uit alsof het de grootst mogelijke grap was; zo aanstekelijk, dat ik niet anders kon dan met hem mee schateren.

Ciska Matthes woonde en trainde van 1999-2005 (zes jaar lang) in Bukkokuji, de tempel van de in 2018 overleden Harada Tangen roshi in Obama, Japan.

 

 

 

 

 

 

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Japans boeddhisme, Nieuws Tags: Avalokiteshvara, borsten, Bukkokuji, China, Cisca Matthes, Harada Tangen Roshi, India, Japan, Kanzeon, Kwan Yin, man, mannelijk, moeder hart, Quan Yin, vrouw, vrouwelijk

Lees ook:

  1. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – kyosaku – ferme compassie
  2. Boeddhistische monnik veroordeeld tot zestien jaar cel voor doden vrouw
  3. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Sterven voor iets hogers
  4. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – nederigheid

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Piet Nusteleijn zegt

    19 mei 2018 om 10:03

    Moederhartverwarmende tekst.
    Uitleg van “ik ben de weg, de waarheid en het leven”.
    Een diepe buiging voor het leven.
    Warme groet.

Primaire Sidebar

Door:

Ciska Matthes

Ciska Matthes beoefent en begeleidt meditatie, mindfulness en yoga in Amsterdam. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 19 januari 2021
    Gratis proefles cursus Caring - Caring from the heart
  • 19 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 20 januari 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 20 januari 2021
    Lezingenserie ONLINE: 'Reïncarnatie en karma’
  • 20 januari 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Verkiezingen 2021 – ‘Er is menselijke warmte nodig in de politiek’

Wouter ter Braake - 18 januari 2021

Ik lanceer een ander alternatief. Een brede bewustzijnsbeweging. Een beweging van kiezers die het geluk van alle mensen vooropstelt en als uitgangspunt neemt. Op basis van een bewustzijn dat boosheid transformeert in wijsheid. Een bewustzijn dat gefundeerd is in het besef van verbondenheid van al wat leeft. Een bewustzijn dat verschillen respecteert en met een warm hart en open mind openstaat voor dialoog.

De Lotussoetra – boeddhisme en politiek

Erik Hoogcarspel - 14 januari 2021

In de Lotussoetra worden de geboorte, de meditaties, het ontwaken het preken en de dood van de Boeddha beschreven als niet meer dan een show die hij opvoert. Het is een didactische methode. In feite is hij de eeuwige wetgever van het universum en daarom de inrichter van de ware politiek.

Het boeddhisme en religie

Erik Hoogcarspel - 12 januari 2021

Is het boeddhisme een religie, een levensweg of een filosofie? Als je deze vraag aan meerdere mensen stelt krijg je geheid verschillende antwoorden en voor elk antwoord valt wel iets te zeggen.

Tien jaar Boeddhistisch Dagblad

Joop Ha Hoek - 8 januari 2021

...

Jasper Schaaf – Marx’ diepe respect voor Aristoteles

gastauteur - 1 januari 2021

Jasper Schaaf: 'Aristoteles noemt het doel van het menselijk bestaan ‘geluk’. Klinkt dit te makkelijk? Is het vreemd? Speelt zo’n ver, groot en toch belangrijk doel echter ook geen belangrijke rol in de vroegere geschriften van Marx, waar hij nog meer dan later op de werken van Georg Hegel en Ludwig Feuerbach leunt?'

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Woordenboek niet-weten: adoxie en paradoxie
  • Het jaar 2020 – dag 18 – bijpraten
  • Dier&Recht waarschuwt voor extreem gebruik van antibiotica door ongezonde kalversector
  • Verkiezingen 2021 – ‘Er is menselijke warmte nodig in de politiek’
  • ‘Basisinkomen als fundament voor nieuw systeem na toeslagenaffaire’

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens