• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Mediteren zonder vooroordelen

Half openstaande kastanjebolster met daarin een maan

Mediteren zonder vooroordelen

6 februari 2019 door Hans van Dam

Dogen Zenji en de notie van oorspronkelijke verlichting

– Hans, ben jij bekend met de Japanse boeddhist Zenji Dogen (1200-1253)?

– Nee, ik ben van 1958.

– Volgens Dogen mediteer je omdat je verlicht bent, niet omdat je het wilt worden.

– Wou jij beweren dat je verlicht bent?

– Iedereen is verlicht, zegt Dogen. Dat is de notie van oorspronkelijke verlichting.

– Waarom mediteert iedereen dan niet?

– Hè?

– Als je mediteert omdat je verlicht bent en als iedereen al op voorhand verlicht is, dan zou iedereen moeten mediteren.

– Dogen’s idee is dat je op je kussen zit met geen ander doel dan je ideeën en verwachtingen over verlichting weg te branden.

– O, vandaar dat bijna niemand mediteert.

– Hoezo?

– De meeste mensen hebben helemaal geen ideeën of verwachtingen over verlichting.

– Je zou ze de kost moeten geven.

– De meeste mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd.

– En?

– Wat valt er dan weg te branden?

– De blanke pit is er al, zegt Dogen, maar kan pas aan de oppervlakte treden wanneer de ruwe bolster van preconcepties eindelijk openbarst.

– Behoort de gedachte dat je al verlicht bent nog tot de ruwe bolster van preconcepties of tot de blanke pit?

– In dzogchen denken ze er net zo over.

– Vooroordelen alom.

– In advaita ook.

– En wat is eigenlijk die blanke pit?

– Het ware zelf. Je oorspronkelijke gezicht. Je boeddhanatuur. Bewustzijn. Het ene. Dat wat je was voor je ouders geboren werden.

– Tenzij dat ook tot de preconcepties behoort.

– Nou moe.

– Moe werd Mumon van de vraag of een hond de boeddhanatuur heeft.*

– Volgens mij zei hij mu. Dat betekent nee of niet.

– Zou hij ook zo mu geworden zijn van de vraag of iedereen al verlicht is?

– Ik heb geloof ik nog heel wat weg te branden.

– Tenzij dat ook tot de preconcepties hoort.

– Zo hou je niets over, Hans.

– Ik wou het net zeggen.

– Wat?

– Misschien is er helemaal geen pit.

– Volgens Dogen dus wel.

– Misschien is die bolster wel leeg.

– En het ware zelf dan?

– Misschien verwijst Dogen wel naar sunyata of anatman.

– Leegte.

– Blanco zijn.

– Een onbeschreven blad.

– Of is dat weer zo’n preconceptie?

– Mijn kussen roept.

– Kijk maar uit dat het niet in de fik vliegt.

– Bedoel je dat zazen ook maar een idee is?

– Tenzij dat ook maar een idee is.

– Dan kan ik net zo goed naar mijn blanke pit blijven zoeken.

– Bevalt mijn ruwe bolster je niet?

– Voorlopig heb ik mijn handen vol aan Dogen.

– Ga daar dan maar weer mee zitten.

 

(lees verder onder de afbeelding)

Half openstaande kastanjebolster met daarin een maan

* Mumon is de naam die de Japanners hebben gegeven aan de Chinese chanmeester Wumen, de samensteller van de Wumenguan, de Poortloze Poort, een verzameling van 48 koans met commentaar en gedichtjes van Wumen.

De eerste koan van die verzameling luidt: Heeft een hond ook de boeddhanatuur? Wu, waagde Wumen na zes lange jaren. Mu, zeggen de Japanners en de westerlingen die het van hen geleerd hebben hem al duizend jaar na. Woef, doet de hond zonder nadenken.

Wumen, dharmahouder in de lijn van Linji (Rinzai voor Japanners en voor westerlingen die het van hen geleerd hebben), is samen met zijn mythische voorganger het boegbeeld van rinzaizen, dat op overgeleverde raadseltjes drijft. Het is grauw en het woont op een kussen.

Dogen is in zijn eentje het boegbeeld van sotozen, dat de kunst van het schoonzitten beoefent, shikantaza. L’art pour l’art. Onbeweeglijk in het zwaartepunt van je eigen stijgwinden verwijlen. Driemaal raden wat je gegeten hebt.

De insteek van deze fatalistische zenschool is door Nico Tydeman treffend verwoord in Dansen in het duister: ‘iedere spirituele ambitie moet tot op de draad verslijten.’

Het is maar net wat je dansen noemt. Zitten, zitten, zitten tot de pitten uit je kussen barsten. Kersenpitten, blanke pitten, als je maar blijft zitten.

Vandaar wellicht (of nietlicht) dat het allemaal zo lang duurt.

 

preconcepties: vooroordelen

Dogen Zenji, boeddhistische verlichting en sunyata in de Wikipedia

Dit artikel maakt deel uit van Zondagskindjes, een serie teksten over niet-weten die geen deel uitmaken van een serie. Illustraties: Lucienne van Dam. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: brieven zen, Dogen Zenji, leegte, mediteren, niet-weten, sunyata, verlichting, zazen, zondagskindjes

Lees ook:

  1. Wees een dwaallicht voor jezelf
  2. Nietzsche noch zen; beweringen weerleggen zonder beweringen
  3. Apofase, via negativa, neti neti en sunyata
  4. Mijn koninkrijk voor een leven zonder koninkrijk

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Columns. Boeken. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 181 – boeren
  • Kloof tussen boekenrecensenten en lezers – auteur plaatst advertenties in NRC
  • Vrijdag Zindag – Arbeidsmigrant
  • Halte Hertenkamp, aantekeningen van Boeddha’s buschauffeur
  • Simpel en waar: drie nieuwe boeken van uitgeverij Samsara

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens