• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Obon (vervolg) – De hitte in mijn bol

Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Obon (vervolg) – De hitte in mijn bol

11 september 2021 door Ciska Matthes

Augustus kon heel heet zijn in Bukkokuji. Na de regentijd, die van half juni tot half juli duurde, werd het juist heel droog en de zon kreeg vrij spel. Daarmee was het wel de ideale tijd om umeboshi (gepekelde abrikoosjes) en allerlei kruiden als thee te drogen. Alleen heel af en toe kon er een klein buitje vallen. Wanneer we in de moestuin moesten werken, zweetten en zuchtten we en verlangden we soms hartstochtelijk naar verkoeling – die we een enkele keer ook kregen trouwens, als een barmhartige schenker met een doos ijsjes naar de tempel kwam.

Maar een korte tijd tijdens dit hete seizoen hoefden we helemaal niet te werken, namelijk tijdens het Obonfestival. Dan waren onze monniken voor een goede week de hele tijd op de begraafplaats om ceremonies uit te voeren met alle bezoekende families. In die plechtige drukte liepen de overige tempelbewoners hen beter niet in de weg. Dus zaten we vooral in de zendo.
Mijn enige taak in die periode was het water te bij te vullen van de bloemen en de shitakusa (een groene tak ter versiering) bij de graven. Anders raakten de steeltjes uitgedroogd of begon het water erg te ruiken. In de ochtendzon, die al aardig heet kon zijn, rende ik over de begraafplaats heen en weer, plensde het al warm geworden bloemenwater uit de houders in het droge stof, en goot er fris water bij. Ik genoot dan volop van het rennen en het plenzen; geen ruimte om ergens over te piekeren.
Verder deden we tijdens Obon vooral veel zazen. Het leek bijna een sesshin (zenretraite) zoveel zaten we, maar dan zonder de leiding van roshisama en in een heel gemoedelijke sfeer.

Grappig genoeg werkte dit voor mij juist heel goed, om zazen te zitten zonder de druk van sesshin. De sesshin in Bukkokuji konden zo intens zijn, dat het me opjoeg en benauwde. Maar de week van Obon voelde ruim en licht, een heerlijke vrijblijvendheid die mijn zazen ten goede kwam. Ik merkte door de dagen heen dat mijn concentratie en helderheid toenamen, en begon me sterk en zelfverzekerd te voelen.
Op een ochtend zaten we aan tafel voor het ontbijt te wachten. We konden pas met eten aanvangen als we de maaltijdverzen gereciteerd hadden. Voor die recitatie was altijd een monnik nodig die het ritueel leiden kon, dat was de ongeschreven regel. Maar alle monniken waren juist bezig met de gasten op de begraafplaats; er zaten alleen maar leken aan tafel. Ik keek door de deuropening naar buiten en zag de laatste monnik in de buurt ook naar de begraafplaats verdwijnen.
In een opwelling pakte ik de kaishaku (slaghoutjes) op en zette de recitatie in. Die was ik toch allang uit mijn hoofd gaan kennen, door de jaren heen. Een gevoel van stoutmoedige trots welde in mij op. Iets in mijzelf was blij met deze kans om me te bewijzen. Nu kon ik me eindelijk eens laten zien! De anderen volgden gewoon en we zongen de verzen tot het einde. Nog eenmaal sloeg ik met de kaishaku en we konden beginnen te eten. Ik voelde mijn hart kloppen en mijn hoofd voelde een beetje vreemd, leeg en vol tegelijk.

Ondertussen was een van de monniken teruggekomen naar de eetzaal om met ons mee te eten. Hij nam de kaishaku weer van me over en sloot, toen iedereen uitgegeten was, de maaltijd af zoals het hoorde.
Toen ik even later de gang stond te vegen, kwam deze vriendelijke monnik rustig naar mij toe. ‘Shizuka-san,’ vroeg hij zachtjes, ‘heeft roshisama je nooit gewaarschuwd?’
‘Wat bedoel je? ‘ vroeg ik, een beetje achterdochtig.
‘Soms, als zazen heel goed gaat, worden we heel blij met onszelf. We voelen ons sterk en dan komt er trots. Daar moet je voor oppassen. Het is geen werkelijke vrijheid, het is de overheersing van het kleine ik.’
Ik keek hem verbaasd aan en bloosde. ‘Dat heeft roshisama nooit gezegd, nee,’ zei ik aarzelend. De monnik glimlachte, haalde zijn schouders op en ging verder met opruimen, terwijl ik mijn bezem weer oppakte.

Grappig hoe hij mijn innerlijke toestand op dat moment geraden had. Een stem in mij, die zich wilde bewijzen en vooruit wilde, had de overhand genomen. Het voelde wel sterk en energiek, maar ook gespannen en dwingend.
Misschien was ik ook wel een beetje teleurgesteld door zijn reactie. Voor één keer had ik wat meer verantwoordelijkheid kunnen nemen, maar meteen werd ik erin afgeremd. Ik moest mijn plaats immers weten, als vrouw en als leek. Zo is het in die jaren overigens vaker gegaan: bijna iedere keer dat ik iets meer deed of op me wilde nemen, werd het me door de monniken ontraden of afgenomen. Voor de Japanse dames in Bukkokuji leek deze ongelijkheid geen probleem te zijn, want zij kwamen er niet om zich te bewijzen, maar om zen te beoefenen. Dat was voor mij een goede spiegel: waar ging het mij eigenlijk om? Wilde ik mezelf bewijzen, een emancipatiegolf beginnen of kwam ik om innerlijke rust te vinden? Dat laatste natuurlijk.

Hoe het ook zij, door dit voorval leerde ik goed te zien hoe het ego werkte. De meditatie gaat goed en dan komt er een zelfgenoegzaamheid op. Als het lekker gaat, verschijnt al gauw die gedachte ‘wat ben ik goed bezig’. Met impliciet het idee van een ‘ik’ die de ‘doener’ is. Dat is wat je het ego kunt noemen. Het idee van ‘iemand’ te zijn: ‘ik ben goed’. We klampen ons aan dit zelfbeeld vast en dat leidt tot een zekere bewijsdrang. Die drang creëert spanning, een vernauwd zicht en is zeker niet bevrijdend. Integendeel, we worden slaaf van wat het denken projecteert.
Het ironische is, dat een ander dit van buitenaf vaak makkelijker ziet dan wij het in onszelf zullen herkennen. We gaan er immers helemaal in op. Onze trots wil het misschien niet toegeven, maar als we deze bewijsdrang eenmaal kunnen loslaten, is het eigenlijk een hele opluchting. Niemand te hoeven zijn is wel zo bevrijdend.

Want zo is het werkelijk, er is uiteindelijk geen ‘doener’. Observeer het maar eens: waar komen al je handelingen eigenlijk vandaan? Wie beweegt je handen? Wie denkt de gedachten? Waar kun je de doener van dat alles vinden? Het gebeurt allemaal gewoon, verschijnt uit de Leegte.
Net zoals degene in ons die zich zo graag bewijzen wil (gelukkig) ook niet echt bestaat; waar zul je hem of haar vinden? Het was alleen maar een gekke gedachte.

‘Kijk naar de houten poppen die optreden op het podium!
Hun sprongen en schokken zijn allemaal afkomstig van de man erachter.’

– Lin-chi (Rinzai)

Ciska Matthes beoefent zen sinds 1995. Zij woonde en trainde van 1999-2005 in de zentempel Bukkokuji in Japan. Daarover bericht zij in deze krant in de serie Herinneringen aan Harada Tangen roshi, de zenmeester die in 2018 overleed. Over haar diverse andere ervaringen op de zenweg schrijft ze in Zen-Herinneringen.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Ciska Matthes, Columns, Geluk, meditatie, Zen Tags: Bukkokuji, ego, hitte, trots

Lees ook:

  1. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – De vreugde van het schrobben
  2. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – mindful marmelade maken
  3. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – Shigin – een uurtje melancholie
  4. Herinneringen aan Harada Tangen roshi – zen en de kunst van het banden plakken

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ciska Matthes

Ciska Matthes beoefent en begeleidt meditatie, mindfulness en yoga in Amsterdam. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Meester Minder licht zijn verlichting door
    • Het jaar 2022 – dag 220 – afwachting
    • Boeddha in de bajes – levenslang
    • Halte Hertenkamp – Door wie laat ik me gek maken? Stil water
    • Edel – Vrijheid

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens