• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zen » Zen-Herinneringen -dharma voor kalkoenen

Zen-Herinneringen -dharma voor kalkoenen

13 maart 2021 door Ciska Matthes

Ooit ging ik voor een lange retraite naar de Insight Meditation Society (IMS) in Massachusetts in de Verenigde Staten. Dit meditatiecentrum ligt iets buiten het stadje Barre, tussen de bossen en de meren. Het klimaat is er grillig en imposant. Het was najaar en het werd steeds kouder.

Als grote groep beoefenaars werden we begeleid door een heel team van wijze leraren. Die hielpen ons onvermoeibaar om boven onze verlangens, ergernissen en illusies uit te stijgen. Onderdeel van de beoefening was metta. We leerden de liefdevolle wensen te herhalen die bij de klassieke mettameditatie horen: ‘Moge je vrij zijn van geestelijk lijden; moge je vrij zijn van lichamelijk lijden; moge je vrij zijn van gevaren; moge je gelukkig zijn en in vrede leven’. Of woorden van die strekking. Eerst wenste je al het goede aan jezelf toe en dan geleidelijk aan alle levende wezens.

De metta-beoefening werkte verzachtend. Niet alleen omdat de liefdevolle wensen het hart openden. Het ontspande de verbeten retraite-worsteling waar je in terecht kon komen. Bovendien kon het heel behulpzaam zijn om eens concrete woorden als houvast te hebben, het hielp de concentratie. Met de metta-wensen had je mentaal iets te ‘doen’ en werd het makkelijker om bij de oefening blijven. Een verademing, als je al talloze malen in allerlei gedachtenkronkels verdwaald was geraakt, tijdens een poging om de adem te volgen.

In de pauzes was er genoeg tijd om een stukje te gaan wandelen. Meestal werd het een rondje om het meer heen. Dan kon je genieten van de kleuren van de bomen, die met het verstrijken van de tijd steeds geler en roder werden. Alsof de randen van het stille water in brand stonden met vlammen tot aan de hemel. Tenslotte doofden ook deze kleuren uit, als de bladeren begonnen te vallen.

Na een paar weken lang deze route gevolgd te hebben, begon ik nieuwsgierig te worden naar de wijdere omgeving en dwaalde steeds vaker van de bekende weg af. Door het hele, heuvelachtige gebied bleken allerlei kleine paadjes en karrensporen te lopen. Als je die volgde, kwam je tot je verbazing altijd wel weer ergens diep in het bos een afgelegen huis tegen. Overal hadden mensen verborgen plekken gevonden om zich te nestelen.

Op een dag ontdekte ik zomaar langs een kronkelende weg een grote vogelren. Het had een kaal, houten hok in het midden en eromheen scharrelde een hele familie kalkoenen rond over de zwarte aarde. Ik bleef een tijdje staan om naar de koddige dieren te kijken en wandelde toen verder. Erover napeinzend, realiseerde ik me dat het ondertussen al november was en dat de datum van Thanksgiving naderde. Geen goed nieuws voor kalkoenen.

Op de terugweg kwam ik weer langs de ren en mijn hart schoot vol. Ik begon van binnen de mettawensen die we geleerd hadden, voor de dieren te herhalen: ‘Mogen jullie vrij zijn van geestelijk lijden…’ Het was natuurlijk de vraag, of hen dit veel zou helpen. Het voelde een beetje uitzichtloos.

Een van de leraren had ons in een Dharmatalk uitgelegd, dat het grootste geschenk dat je iemand kon geven, de Dharma was. Een kans op bevrijding uit het rad van samsara. Was dat niet het beste wat ik nog voor de dieren kon doen, ze de Dharma laten proeven? Ik liep nog wat dichter op de kalkoenenfamilie toe en begon ze zachtjes, met liefdevolle stem, over de boeddhistische leefregels te vertellen. De dieren kwamen voorzichtig maar nieuwsgierig op mij af. Het was Dharma-op-maat weliswaar. Ik nam maar aan, dat vergissingen als liegen, drugs en drank niet van toepassing waren op hun situatie, en dat een meditatie-instructie wat te hoog gegrepen zou zijn. Wel kon ik hun aanraden lief te zijn voor elkaar, niet boos te worden, voor elkaar te zorgen en alles met elkaar te delen. De dieren leken de energie van deze boodschap te waarderen. Ze kwamen steeds dichterbij en bleven aandachtig voor me staan achter het gaas, zachtjes klokkend en hun hoofdjes heen en weer draaiend. Ze bekeken me van alle kanten met hun kleine, ronde ogen.

Toen ik uitgepreekt was, besloot ik als toegift nog de Hartsoetra voor hen te reciteren. Op zijn Japans. Vol passie zette ik in: ‘Kanji sai bosa gyo jin hannya haramita…’ Een heel ritmische recitatie is het altijd.

De vogels begonnen met hun hoofdjes mee te veren, maar ik merkte ook, dat ze meer en meer geagiteerd raakten, terwijl ze druk heen en weer begonnen te stappen. Dat was ook weer niet de bedoeling.

De Metta-sutta bleek een beter idee. ‘This is what should be done, by one who is skilled in goodness and who knows the path of peace…’ (Dit is wat gedaan moet worden door iemand die vaardig in goedheid is en de weg van de vrede kent…)  zong ik, zo zoet als ik kon. De kalkoenen kwamen tot rust en verzamelden zich weer vlakbij me, hielden hun hoofdjes schuin en klokten zachtjes. Alleen twee mannetjes maakten zich los uit de gezellige kliek en pikten fel naar elkaar. ‘Hee,’ zei ik vriendelijk-vermanend, ‘geen ruzie maken, had ik toch gezegd?’ Ze keken me verbaasd aan en staakten de confrontatie.

De Metta-sutta was gezongen en het werd tijd om afscheid te nemen. Ik moest nog een heel eind teruglopen naar het retraitecentrum. Mijn hart was vol van deze mooie ontmoeting. Dat, terwijl ik met de retraite-deelnemers nooit een woord mocht uitwisselen, in de nobele stilte van de beoefening.

Een paar weken later zag ik nog eens kans om tot aan de vogelren te wandelen. Thanksgiving was alweer gevierd en voorbij. Wat ik al vreesde, was natuurlijk het geval: de ren stond leeg, de kalkoenen waren spoorloos verdwenen.

De wijze leraren van de retraite hadden ons over de werking van karma verteld; hoe de intentie van je daden je toekomst beïnvloedt. Maar ook, dat niemand ooit kan voorspellen hoe dat karma nu precies werkt. Ik vroeg me desalniettemin af, wat voor karma de mensen die kalkoenen slachten, voor zichzelf creëren. Maar wat deed het er toe.

Ik troostte mezelf maar met het idee, dat de vogels wel goed karma zouden hebben gecreëerd. Waren het niet eigenlijk een soort bodhisattva’s? Ze offeren hun leven op om vele families gelukkig te maken. Met hun vlees zorgen ze, dat die een feestelijke tijd met elkaar kunnen beleven, een warm samenzijn.

Zou het horen van de Dharma echt kunnen bijdragen tot een gelukkigere incarnatie? In ieder geval was het op de een of andere manier een hoopgevend idee.

Ciska Matthes beoefent zen sinds 1995. Zij woonde en trainde van 1999-2005 in de zentempel Bukkokuji in Japan. Daarover bericht zij in deze krant in de serie Herinneringen aan Harada Tangen roshi, de zenmeester die in 2018 overleed. Over haar diverse andere ervaringen op de zenweg schrijft ze in Zen-Herinneringen.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Ciska Matthes, Columns, Dierenwelzijn, Geluk, Natuur, Voedsel, Zen Tags: dharma, dood, Hartsoetra, kalkoenen, karma, lege ren, metta, Thanksgiving Day

Lees ook:

  1. Nehan-e – de dood van de Boeddha
  2. Zen herinneringen – ‘Roadkill’ en de Dharma
  3. Dharma is Uji
  4. Volg de middenweg en vlieg niet uit de bocht

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ciska Matthes

Ciska Matthes beoefent en begeleidt meditatie, mindfulness en yoga in Amsterdam. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 14 augustus 2022
    Kum Nye Dancing zomerserie | Online | vanaf 14 aug
  • 19 augustus 2022 - 21 augustus 2022
    Retraite weekend | Vreugde van zijn: gelukkig zijn | Live | 19-21 aug
  • 22 augustus 2022 - 26 augustus 2022
    3-daagse boeddha vakantie
  • 26 augustus 2022 - 28 augustus 2022
    Retraite weekend | Liefde en Compassie voor jezelf en anderen | Live| 26-28 aug
  • 29 augustus 2022
    Discovering Buddhism open Class
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De rafelkant van onze democratische rechtsstaat – Deel 1

    Kees Moerbeek - 7 augustus 2022

    De auteur signaleert een onontkoombare overgang naar een staatsgrenzen overstijgende vervlechting van belangrijke leefomstandigheden op economisch, cultureel, klimatologisch en technologisch gebied. Het verlies van houvast dat dit veroorzaakt valt samen met het verlies van de bescherming door de verzorgingsstaat. Dit wordt verergerd door de onverschilligheid in leidende politieke en economische kringen ten opzichte van de onzekerheid die de veranderingen oproepen. De weerstand die dit alles opwekt neemt op veel plaatsen onder invloed van populistische en autoritaire bewegingen ‘de vorm aan van een afwijzing van anderen, andersdenkenden en andersverschijnende mensen.’

    Woef hé…een signalering

    Erik Hoogcarspel - 4 augustus 2022

    Georg Luck (1926 – 2013) was hoogleraar aan de Universiteit in Baltimore, Verenigde Staten in de klassieke cultuur en talen. Aan het einde van zijn carrière heeft hij op verzoek van een collega een studie uitgevoerd naar een heel aparte groep van filosofen, de cynici. Het wordt cynicus is afgeleid van “hond”, kynos. Deze “honden” predikten voor het volk en leidden talentvolle leerlingen op.

    De kinderen hebben nu rust nodig. Over ouderverstoting.

    Rob van Boven en Luuk Mur - 2 augustus 2022

    De kinderen waren 5 en 4 jaar toen de moeder vertrok met de kinderen. Ze wilde niet langer als slaaf behandeld worden door haar man. De kinderrechter besliste dat het woonverblijf bij moeder was, er kwam een bezoekregeling met vader en er werd opgelegd dat de ouders mee zouden doen aan ouderbemiddeling. De bemiddeling werd geen succes en ook een tweede en derde poging mislukte. Toen kwam er een melding bij Veilig Thuis door de vrijwillige jeugdhulpverlening.

    Crisis op crisis

    gastauteur - 1 augustus 2022

    Stel dat de vooronderstelling dat de mens beschikt over een vrije wil nu eens niet waar blijkt te zijn terwijl ons wetstelsel daar wel vanuit gaat en daarmee aansluit bij het vrije-markt-denken, het kapitalisme. En als dat niet waar is of maar heel beperkt, wat betekent dat dan? Dat er zoiets als een vrije wil bestaat is een aanname, een geloofsartikel.

    Narrative self en experiential self: hoe begrip van meditatieonderzoek beoefenaars kan helpen op hun pad

    gastauteur - 31 juli 2022

    Ik gebruik wel eens het beeld van een motor met zijspan. Als je geen meditatiebeoefenaar bent dan zit het narratief achter de stuur en de directe ervaring in het zijspan. Door beoefening kan je dat omdraaien, kom je ‘in’ de ervaring. En als je het narratief toch nodig hebt, dan zet je hem in. Waarvoor het ook helpt is dat mensen het niet meer zo vervelend vinden wanneer ze niet opmerkzaam zijn omdat ze begrijpen waar het narratief mee bezig is. Zo voorkom je de opbouw van aversie tijdens het mediteren.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Edel – Vrijheid
    • Wanneer doen mensenrechten er weer toe?
    • Verlichting is geen wijwater
    • Het jaar 2022- dag 222 – wedergeboorte
    • Siddhattha Gotama, de boeddhist.

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens