• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Is commercie in meditatieonderricht conform juiste levenswijze?

Is commercie in meditatieonderricht conform juiste levenswijze?

3 november 2016 door Adi Ichsan

Jaren geleden is deze vraag reeds naar voren gebracht door bezorgde (theravada) boeddhisten die de commercialisering zagen van boeddhistische meditatietechnieken door westerse meditatieleraren en zich gingen afvragen of het geven van boeddhistische meditatielessen als professie, als een vaste bron van inkomsten, wel gezien kon worden als onderdeel van juiste levenswijze, dus conform de leer van de Boeddha. Bhante Shravasti Dhammika, een Australische theravadamonnik constateerde:

‘Today, some Westerners go to traditional Buddhist countries to learn Dhamma or meditation, they return to their homelands and then charge for teaching what they were taught for free. I really think this is unethical’ [1]

Of deze constatering terecht is of niet hangt geheel samen met wat wij verstaan onder ‘Juiste Levenswijze’. Deze constatering van Bhante Dhammika die in 2010 werd gemaakt, speelde echter al eerder in Nederland en speelt nu nog een belangrijke rol bij de scheiding van de diverse vipassana- en inzicht meditatieleraren.

Laten wij eerst kijken hoe ‘juiste levenswijze’ meestal wordt omschreven. Een gangbare interpretatie is dat het de uitoefening van een eerlijk en heilzaam beroep is, waarbij bij de uitoefening van het beroep geen schade of vernietiging van andere levende wezens tot gevolg heeft. De beschrijving in SN 45.8 is echter concentrisch en laat veel over aan de bewustheid van de lezer zelf:

‘En wat is de juiste levenswijze? Er is een geval wanneer een leerling van de Edelen het oneerlijke levensonderhoud achter zich kan laten, zijn levensonderhoud voorziet met het eerlijke levensonderhoud. Dat is juiste levenswijze.’[2]

Echter verspreid over de Tipitaka kunnen wij duidelijke aanvullingen zien welke beroepen en uitgangspunten als onjuist levensonderhoud wordt gezien. Een blik op de Vanijja Sutta[3] levert een aantal beroepen op die voor leken boeddhisten volgens de sutta verboden zijn:

  1. Handel in wapens.
  2. Handel in mensen (slaven en prostitutie).
  3. Handel in levende wezens voor vleesproductie en slachterij.
  4. Handel in vergif.
  5. Handel in bedwelmende middelen.

Verder zijn er nog twee beroepen die door de Boeddha geadviseerd werden om te vermijden vanwege de karma gevolgen: als militair (SN 42.3[4]) en als acteur/actrice (SN 42.2[5]).

Juiste Levenswijze houdt ook in het vermogen om de financiële huishouding goed in evenwicht te houden. In de AN 8.54[6] zegt de Boeddha:

‘Hierin Vyagghapajja, een gezinshoofd die kennis heeft van de baten en de lasten leidt een evenwichtig leven, niet overdreven in uitgaven noch gierig, wetende dat daardoor zijn inkomsten meer dan zijn uitgaven zullen zijn, en niet dat de uitgaven meer dan de inkomsten zullen zijn.’

Juiste Levenswijze houdt dus in dat naast de gekozen heilzame en eerlijke beroepen ook een gebalanceerde instelling in de huishouding wordt gezien als correcte levenswijze, geen uitbundig vertoon van rijkdom, een bewust zicht in de in- en uitstroom van de huishoudelijke kas. Het vermogen om nederig te zijn, gematigd in de uitgaven dan wel gul in het doneren.

Uit het bovenstaande lijkt op ‘t eerste gezicht dat er niets mis mee is om een beroep uit te oefenen als professionele meditatie leraar. Als wij echter verder kijken in de sutta’s dan blijkt dat ook spirituele- en meditatieleraren zijn gebonden aan specifieke eisen van Juiste Levenswijze. In DN 2[1] verbiedt de Boeddha als beroep: de toekomst voorspellen; het afdwingen van het lot door offers; spreuken uitspreken om onzichtbare wezens te kunnen beheersen enz. Daardoor vallen een scala van ‘spirituele beroepen’ zoals astrologie; numerologie, handlezen magische bescherming enz. onder de nummer onheilzaam levensonderhoud.

Als de Boeddha het aanbieden van ‘bovennatuurlijke’ diensten als beroep afwees dan zou logischerwijs hetzelfde van toepassing zijn op het aanbieden van spiritualiteit tegen geld. Dhamma als waar op de markt van vraag en aanbod. De bevestiging is dan ook te zien in Ud 6.2[2] waarbij de Boeddha, nadat Koning Pasenadi hem vroeg over het gedrag van zijn spionnen die vermomd waren als asceten, zei:

Men moet niet overal inspanningen maken, moet niet andermans huurling worden, niet afhankelijk van een ander leven, moet niet als een handelaar in de Dhamma zijn.

In SN 3.11[3] werd dit laatste couplet vervangen door een passage die duidelijker aangeeft om wat voor soort personen dit gaat:

Ze zijn overal in deze wereld, volledig verborgen: onrein van binnen, mooi van buiten.

Het handelen in de dhamma als koopwaar valt dus volgens de sutta’s duidelijk buiten de grenzen van Juiste Levenswijze. Daarbij is er voor een boeddhist ook nog een morele reden om de verkregen dhamma niet als koopwaar aan te bieden, maar dit kosteloos te verspreiden ter vermeerdering van het geluk van alle levende wezens. Dhp 354 zegt:

‘sabba danang dhamma danang cinnati’

Van alle donaties is het doneren van Dhamma het hoogst.

Een meditatieleraar die meditatieles geeft tegen betaling berooft zichzelf van de mogelijkheid om de hoogste verdiensten (Pali: puñña) te realiseren. Het getuigt van verkeerde visie (Pali: ditthi); onvolledigheid in de zuivering van de geest; en onrijpe vipassana inzichten. Je zou je kunnen afvragen of ze wel de juiste personen zijn om vipassana onderricht te mogen geven. Commercie in meditatie heeft geen plaats in Juiste Levenswijze, althans niet in boeddhistisch meditatieonderricht en in het bijzonder bij vipassana onderricht.

Wat zou dan een oplossing kunnen zijn voor leken meditatie leraren die geen onderdeel meer uitmaken van een sangha van monniken/nonnen? De meditatieleraren die geen pij dragen, of hun pij hebben afgedaan in de loop der jaren, moeten een regulier (heilzaam) beroep kiezen in de maatschappij en in hun levensonderhoud voorzien met een niet op spiritualiteit gebaseerd beroep. Deze leraren kunnen dan in hun vrije tijd de dhamma kosteloos doneren aan de yogi’s die behoeftig zijn. Als zij goed in de verspreiding van de Boeddha dhamma zijn zullen zij vanzelf goed bedoelde donaties ontvangen. Voor deze leraren zijn de morele verdiensten vaak hoger dan van doorsnee monniken omdat zij de 5 en de 8 leefregels buiten een beschermde omgeving moeten praktiseren, en de Sasana Boeddha dhamma moeten hooghouden in een omgeving waarbij bijna alle waarden en normen tegenovergesteld zijn met wat zij hooghouden. In de dhamma is er geen plaats voor conformisme met de wereld.

Het zijn juist deze morele verdiensten, die er voor zorgen dat een wereldse persoon (pali: puttujana) een edele persoon (pali: ariya pugala) zou kunnen worden; een stroomwinnaar een eenmalig terugkerende; van een eenmalig terugkerende naar een niet terugkerende; en van een niet terugkerende naar een volledig bevrijde. Vandaar is commercie in vipassana onderricht niet alleen niet passend en niet conform de Juiste Levenswijze, maar ook onnodig want wat je er voor terugkrijgt is de volledige bevrijding. Het ongeconditioneerd geluk.

Abbreviaties:

AN         Anggutara Nikaya
DN         Digha Nikaya
SN          Samyutta Nikaya
Ud          Udana
Dhp        Dhammapada

[1] Dhammika, blogspot.com, Zaterdag, maart 27, 2010
[2] Magga-vibhanga Sutta, vert. Bhikku Thanisaro, door mij vertaald uit het Engels.
[3] AN 5.177 Bhikku Thanisaro, door mij vertaald uit het Engels.
[4] Yodhajiva Sutta.
[5] Talaputa Sutta.
[6] Dighajanu Sutta.
[7] Samaññaphala Sutta.
[8] Paṭisalla Sutta, vert. Bhikkhu Thanissaro, door mij vertaald uit het Engels.
[9] Thanisaro Bhikkhu, ‘Udana’, 2012, p. 94, door mij vertaald uit het Engels.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Dharma en filosofie, Theravada, Vipassana Tags: dhamma, inkomen, juiste levenswijze, leraar, salaris, tipitaka

Lees ook:

  1. Is commercie in meditatieonderricht conform juiste levenswijze?
  2. Dharma-overdracht, goeroes en spirituele vriend(inn)en
  3. Zicht op inzicht – De verwarring van spiritueel materialisme
  4. Wouter Doorn – Sila, Samadhi, Pañña

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Tokai Dwaalzin zegt

    3 november 2016 om 14:15

    Hier lijkt mij geen woord Spaans bij en vrijwel alle zg boeddhitische ‘leraren’ en/of ‘meesters’ kunnen zich dit aantrekken.
    De vraag wat het bovenstaande artikel betekent voor hen die hun studenten, deelnemers of volgelingen financieel, seksueel of anderzins uitbuiten en/of misbruiken laat weinig aan de fantasie over.
    In termen van de boeddhistische verdienste, wordt het een fors faillissement en in termen van het boeddhistische karma is dit in ieder geval niet hun laatste wedergeboorte.
    Of er ook nog een tantristische hel in het vat zit voor zulken, dat wordt de ontdekkingsreis na het overlijden.

    Goede reis en behouden vaart,
    Tokai

  2. G.J. Smeets zegt

    3 november 2016 om 15:54

    Het blogstuk vergelijkt m.i. appels met peren.

    – Een monnik die Sri in Lanka meditatieles geeft in zijn klooster is gewoon een man die zijn werk doet: les en advies geven. Hij voorziet in zijn levensonderhoud via het zogeheten dana-systeem en / of via betaalde intensieve meerdaagse cursussen. Kwestie van traditie en balans houden tussen inkomsten en uitgaven.

    – Een lekenleraar in NL die full time les geeft tegen betaling en daarmee in zijn levensonderhoud voorziet, daar is m.i. niet principieel iets mis mee. Het is flauw om dat a priori met commercie te bestempelen. En een part time lekenleraar die een betaalde kantoorbaar heeft waarmee hij in zijn levensonderhoud voorziet is daardoor niet nobeler dan zijn full time NL collega zonder betaalde kantoorbaan. Kwestie van persoonlijke keuze en balans houden tussen inkomsten en uitgaven.

  3. bart zegt

    3 november 2016 om 20:40

    Het is vrij simpel als een tempel/sangha een goedgekeurde ANBI instelling is dan is het financiële plaatje gewaarborgd ik snap ook niet waarom mindfulness zich aan het Boeddhisme lieert

  4. Bas zegt

    4 november 2016 om 07:33

    Er zijn tal van boeddhistische sutra’s die het idee ondersteunen dat enige vorm van commercie niet de juiste wijze is om de dharma over te dragen. Andere sutra’s, zoals de diamantsutra, leren vooral dat zowel de leer als de dharma en alle concepten zowel leeg als niet-leeg zijn. In dat opzicht overstijgt de leer de belangen die hier worden geschetst. Hoewel ik wegens de commerciële belangen die mij tegen gingen staan weg ben gegaan bij ‘de grootgrutter in boeddhistische meditatielessen, is de essentie van de leer daar in mijn geval wel liefdevol over gedragen. Daar heb ik de rest van mijn leven plezier van.

  5. Nic Schrijver zegt

    4 november 2016 om 08:15

    Er zijn mensen die,helaas,denken dat als iets gratis is dat het dan niets kan wezen.
    Er zijn mensen die zich beter voelen als iets heel duur is.
    Een zwager werkt bij een medicijnen fabriek en in China doen dure medicijnen het beste omdat het iets is om mee te pronken en sommigen voelen zich al beter omdat ze zo’n duur medicijn krijgen.
    Als mensen zich beter voelen bij onderricht waar een financiële vergoeding tegenover staat zou je ook die mensen tegemoet moeten komen.
    Het geld dat je ontvangt kun je ook weer inzetten tot het vergroten van het geluk van allen.
    Het is belangrijk je intentie goed te onderzoeken.Wil je geluk brengen of geld verdienen.
    Er is volgens mij sprake van commercie als geld verdienen je hoofd intentie is en niet het vergroten van het geluk in de wereld.

  6. bart zegt

    4 november 2016 om 08:29

    Toch raar dat alle groten der aarde niet meer dan hun pas gewassen hemd bezaten, Siddharta ruilde zijn kleren met die van een bedelaar. Jezus had ook maar 1 hemd, en Gandhi weefde zelf zijn eigen hemd. Wiens voorbeeld volgen we?
    Er zijn mensen die zich beter voelen als iets heel duur is
    Waarmee ze zich onderscheiden van het plebs die op hun beurd afgunstig en haatdragend zijn. Hoe kun je gelukkig zijn als je omgeving haatdragend is? Boeddhisme gaat niet over persoonlijk geluk, maar over:
    MOGE ALLE WEZENS GELUKKIG ZIJN

  7. Ujukarin zegt

    4 november 2016 om 10:11

    De basis van op zuivere manier zelf Dharma kunnen overdragen is leven in Rust-Eenvoud-Tevredenheid (3e positieve leefregel). Of dat nu is als monnik in het Oosten die puur op Danabasis leeft, of als een betaald staflid van een Goenka-Vipassanacentrum in het Westen dat _ook_ in principe op Dana draait (‘vrijwillige bijdrage’), dat maakt me niet zoveel uit; dus hierin vind ik broeder Adi iets te literalistisch.
    Vwb andere tradities: werkt een centrum met ‘prijzen’ voor retraites of cursussen om betaalde leraren te kunnen financieren, dan zie ik daar weinig kwaad in zolang datgene wat de staf krijgt maar Rust-Eenvoud-Tevredenheid uitstraalt. Dus geen winst-over-de-ruggen-van-de-studenten, ANBI status is hiervan inderdaad iets van een indicatie. Onze klup heeft in UK in zowel stads- als retraitecentra zeker 100 van dit soort banen, in NL is het vooralsnog allemaal vrijwillig (naast baan of uitkering) maar dat is gewoon pragmatiek, geen principe.

    With folded palms,

Primaire Sidebar

Door:

Adi Ichsan

Dhammuttamo (Adi Ichsan, geb.1950), Theravada Vipassana leraar in de methode van Phra Acharn Promacharn Sirimanggalo binnen de traditie van Mahasi Sayadaw, de methode van Phrakru Sobhin Namto en upasika Acharn Naeb Mahaniranonda. Praktiseert Vipassana sinds 1997. Als leraar bekrachtigd door Pra Acharn Yutthadhammo in 2005 te Wat Prathat Doi Suthep, Chiang Mai. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
02 apr
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
2 apr 23
02 apr
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
2 apr 23
03 apr
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles 3 april | Online
3 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De virtuele denkster 415
    • Dick – Godsbeeld
    • Chinees tempeltoerisme: honderden jongeren trekken naar boeddhistische heiligdommen
    • Lezerspost, notenmelk, en echte kaas – maar dan plantaardig
    • Worden wat we zijn

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens