• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

‘Onze Boeddha die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd’

26 februari 2013 door Taigu

Binnen het christendom bestaat meer dan de orthodoxie van ‘Rome’ tot gereformeerd. Er zijn gedeelde spirituele waarden die boeddhisme en christendom verbinden.

Spinozisme, het woord is me het hele afgelopen weekeinde door het hoofd blijven gaan. Het komt door het boek Lotus in de Lage Landen. Daarin wordt beschreven dat boeddhisme werd aangezien voor spinozisme toen het rond het begin van de negentiende eeuw in kleine kring tot Nederland begon door te dringen.

Afbeelding Wikimedia CC
Afbeelding Wikimedia CC

Spinozisme verwees naar het denken van Spinoza, de zeventiende eeuwse Nederlandse filosoof van joodse origine. Spinoza haalde God binnen de dimensie van de wereld. Alles wat we waarnemen is een manifestatie van God, zei Spinoza; niet van een Vader-Schepper die buiten onze dimensie staat, maar alle fenomenen zijn God. God is de substantie van de wereld en materie en geest zijn ‘attributen’ (eigenschappen) van deze substantie.

Boeddhanatuur
Panentheïsme is de filosofische naam voor zulk denken. Bij pantheïsme is alles bezield van een goddelijke natuur terwijl God buiten de menselijke sfeer blijft. Bij panentheïsme is God zelf binnen onze dimensie.

Er bestaat een zekere analogie tussen het panentheïsme van Spinoza en het interzijn van het mahayanaboeddhisme. Niet in alle dharma’s bevindt zich boeddhanatuur, maar alle dharma’s zijn boeddhanatuur. Het een is het ander. Vorm is leegte, leegte vorm. Immanente transcendentie heet dit in het filosofische en godsdienstwetenschappelijke vakjargon. Er bestaat eveneens een overeenkomst tussen Spinoza en Dogen, de zenmeester die vier eeuwen eerder in Japan leefde. Ook voor Dogen was alles boeddhanatuur, niet alleen levende wezens, maar ook bergen en meren. En evenals later Spinoza achtte Dogen de allesverbindende ‘substantie’ mede toegankelijk voor de ratio, het verstand. Het is dan ook niet verwonderlijk dat men in de negentiende eeuw het boeddhisme zoals het toen op grond van de beschikbare bronnen verstaan werd, associeerde met het spinozisme.

Denkramen

Iedere tijd en cultuur neemt boeddhisme op binnen bestaande kaders. In China dachten sommigen dat die Boeddha uit het verre India een soort taoïst moest zijn geweest, toen het boeddhisme daar rond het begin van onze jaartelling serieus wortel begon te schieten. Het historische perspectief van een boek als Lotus in de Lage Landen doet denkramen oplichten die wij misschien niet meteen herkennen, maar die anno nu nog immer sluimeren in ons culturele voorstellingsvermogen. Hoezeer ook orthodoxe gelovigen van ‘Rome’ tot gereformeerd het christendom proberen te monopoliseren, stromingen als panentheïsme zijn even eigen aan ons culturele erfgoed als hun kijk op de werkelijkheid.

vroege boeddha 13We kunnen niet in de geest kijken van anderen, maar het is niet uitgesloten dat sommige mensen in boeddhistische sangha’s in ons deel van de wereld de Dharma verstaan in termen van ons culturele erfgoed, langs de denklijnen van de christelijke orthodoxie of die van het panentheïsme.

In het eerste geval wordt boeddhanatuur onwillekeurig voorgesteld als een vonkje van de kosmische Boeddha: ‘onze Boeddha die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd’. In het tweede geval kom je, zoals gezegd, meer in de buurt van het interzijn. Als je het boeddhisme eroverheen legt, komen deze beide posities ineens een stuk dichter bij elkaar.

Revitaliseren
Is dit allemaal erg? Volgens sommige meer traditioneel ingestelde boeddhisten misschien wel. Maar anderen, zoals de Dalai Lama en Thich Nhat Hanh, roepen in koor dat zich hier juist een kans voordoet.

Er is het nodige wat ze scheidt, maar de christelijke en de boeddhistische cultuur kunnen ook gedeelde spirituele waarden aanboren. Waarom zou je je in vredesnaam het hoofd breken over vreemde begrippen uit een andere cultuur van 1500 tot 2500 jaar geleden wanneer je ideeën die binnen je eigen bereik liggen, kunt revitaliseren? Zo bezien hoef je geen boeddhist te zijn om naar de inspiratie van de Boeddha te leven!

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Jules Prast Tags: Boeddhisme, christendom, God, Jules Prast, Lage Landen, Lotus, Spinoza

Lees ook:

  1. Communie op het tempo van de nembutsu
  2. Ruben Habito: “Christendom en boeddhisme verrijken elkaar”
  3. Boeddhisme – religie of niet. Wie kan het wat schelen?
  4. ‘Het lijkt erop dat het christendom je helemaal opeist’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. John Willemsens zegt

    26 februari 2013 om 11:20

    Zie onze webpagina’s over Spinoza:
    http://www.euronet.nl/~advaya/conatus.htm
    http://www.euronet.nl/~advaya/randomnotes.htm
    http://www.euronet.nl/~advaya/interlude.htm
    http://www.euronet.nl/~advaya/spinoza.htm
    Groet,
    John.

  2. Eric M Stols zegt

    26 februari 2013 om 12:54

    De droom van de oude religie baart nieuwe monsters.

    Het interpreteren van het boeddhisme via post christelijke imperatieven, – natuurlijk vinden we dat veelal prachtig, want het haakt immers veelal al te gemakkelijk in op aloude voorkeuren. Kunnen we al te gemakkelijke, via de lijnen van de oude religies alles interpreteren volgens reeds lang ingesleten en cultuur bepaalde interpretatie schema’s. Is dat erg? Of is het wellicht werkzaam? Dat val te bezien.

    Ik moet dan altijd denken aan de mop van Marilyn Monroe die Einstein ontmoet. “Laten we samen naar bed gaan”, stelt Monroe aan Einstein voor, “Dan maken we een kind met mijn uiterlijk en Uw hersenen”. Einstein, gelukkig wat slimmer dan Monroe, riposteerde, “Maar Mevrouw, hoe weet U dat dat zo’n goed idee is, immers de kans is even groot dat het een kind wordt met Uw hersenen en mijn uiterlijk” !!

    Nav een lange ervaring durf ik de stelling wel aan dat het Hollands Boeddhisme nauwelijks bestaat. Dat het voor een heel groot gedeelte spijt optantisme van post calvinisten en post katholieken betreft. Men heeft de oude christelijke religie afgezworen, vond deze veel te beknellend, ervaart toch een gemis en het boeddhisme wordt vervolgens met beide handen aangegrepen om deze lacune te willen vullen. Niets menselijks is ook post christelijken vreemd.

    Wel vreemd is dat vervolgens de zelfreflectie op ongewenste, naar de oude religie bindende imperatieven stokt. Dat binnen korte tijd, menselijk, al te menselijk, men naar oude gewoontes het vermeend nieuwe boeddhisme tot een post christendom, veelal even beknellend, misvormt heeft.

    Ik durf de stelling ook wel aan dat de interne controverses binnen het Hollands Boeddhisme (helaas) nagenoeg precies volgens de lijnen van de (boeddhistische?) post protestanten (preciezen) en de (Boeddhistische?) post katholieken (rekkelijken) plaats vinden.

    Ik zou eea uit lange ervaring puttend met vele sappige voorbeelden kunnen illustreren, maar dit valt vooralsnog buiten dit kader van het al weer te lange bericht.
    Eea vindt plaats overeenkomstig veelal dus onbewuste post loyaliteiten, overeenkomstig deze bijv. ook in familie therapieën wel duidelijk gemaakt worden.
    Helaas heeft men in het (hollands) boeddhisme(?) nimmer de behoefte gevonden om deze onjuiste loyaliteiten/ bindingen naar de oude religies te willen hernemen.
    Blijkbaar zijn de onbewuste cultuur (en daardoor nog moeilijker herkenbare) patronen bepalender dan de wens naar innerlijke vrijheid, inzicht en verbondenheid.

    Natuurlijk, – en ik zal de laatste zijn omdat te willen ontkennen, zijn er ook vele positieve overeenkomsten, de Mystiek, Spinoza pantheïsme , Willen James duidingen van Mystiek, de Perennial Philosophy zoals oa door Huxley en vele anderen (Thich Nath Hanh) ultimo worden geduid en herhaalt. Maar dat valt buiten hetgeen ik in dit bericht kenbaar wil maken.
    Het moge duidelijk zijn dat ik de liefde voor deze positieve overeenkomsten ook deel, maar ervaar het langzamerhand op zijn minst verbazingwekkend dat de met de mond beleden hang naar inzicht blijkbaar niet zo ver gaat dat men de verkeerde oude post christelijke imperatieven tevens wenst te beschouwen en wellicht wenst te hernemen.

    Immers; uit de daadwerkelijke praktijk van het Hollands Boeddhisme moge helaas blijken dat er veel ongewenst gebaart is? Hernemen van de ongewenste oude imperatieven en de daadwerkelijke behoefte aan wederzijds begrip. -het zou op zijn minst de sfeer in het Hollands Boeddhisme ten goede komen.

    Eric M Stols
    (Boeddhist of post remonstrant?).

  3. Ellen Ji An Neve zegt

    26 februari 2013 om 13:04

    Dag Jules,

    Dank voor je colum. Na jaren lang van ‘zoeken’ kwam ik bij het Zenboeddhisme terecht. Het was een thuis komen. De taal, de vorm, de teksten, helder en mysterieus. Nu naar meer dan 10 jaar zitten ben ik eindelijk aan het toe komen aan woorden als ‘God’,’Jesus gestorven aan het kruis’, ‘Pasen’. Niet de historische kant,maar vooral taal en beeld van het symbool. Die neem ik op in mijn geest en laat daar hun werk doen. Het zijn heuse koans. Geen verschil te vinden met de ‘Blue cliff records’. Misschien had ik eerst de vervreemding en het loslaten van als die christelijke symboliek nodig om me er nu opnieuw mee te verbinden. Gek genoeg ben ik zeer atheistisch opgevoed. Religie was een vloekwoord in mijn familie van herkomst. Nu na al die jaren is voor mij religie poezie aan het worden. Mysterieus, beeldend,openend, pijnlijk en bevrijdend.

  4. Jules Prast zegt

    26 februari 2013 om 21:24

    Dank jullie wel voor jullie inbreng en dialoog. Charles Luk merkt in zijn boek ‘Secrets of Chinese Meditation’ op dat volgelingen in het Westen het boeddhisme met een zelfde openheid en vurigheid in zich opzuigen als gebeurde toen het vele eeuwen eerder in China arriveerde. Dat zag hij als een voordeel. Het was midden jaren zestig toen hij dit schreef, maar volgens mij kunnen we hier ook nu nog hoop uit putten. Dat we de contouren van onze eigen receptie van boeddhisme (in welke vorm dan ook) herkennen, betekent dan ook niet dat de oprechtheid en de intensiteit van onze beoefening er minder om zijn, misschien wel integendeel.

Primaire Sidebar

Door:

Taigu

Historicus en auteur Jules Prast (Taigu), dobbert ergens tussen zen en reine land. Ondertussen laat hij zijn geest vrijmoedig zweven over de wereld en het boeddhisme. Zijn website is bereikbaar op www.julesprast.com (Twitter @julesprast). 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 28 februari 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 28 februari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 1 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 3 maart 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 3 maart 2021
    Weten - Niet Weten | Cursus Lotus Trilogie online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Zó ontken je het klimaatvraagstuk óók. Dat kan anders!

gastauteur - 9 februari 2021

De crisis lijkt te groot, te massief om door de massa’s goed begrepen te kunnen worden. Let wel, het staat hier goed, die massa’s mensen zijn niet dom, er is niets neerbuigends bedoeld, maar de omvang van de problemen en de belangenstrijd er omheen zijn dermate groot dat begrip en theorie moeilijk ‘populair’ te maken zijn. Alleen maar roepen dat het ‘heel erg’ is, motiveert ook niet echt. En dan nog de (on)kosten van de benodigde maatregelen, wie draait ervoor op?

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Niet-weten is geen metenschap
  • De virtuele denkster 306
  • Thailand – Magha zoompuja met 200.000 boeddhisten op scherm van 280 meter
  • Limerick van Goff
  • Boeken – rattenvangers van het onbehagen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens