De ene week kijk je vaker op van het nieuws dan de andere. Toch toont het nieuws doorgaans dat waar je geen vergrootglas voor nodig hebt. Het gaat niet over het kleinburgerlijk geluk of ongeluk, maar over dingen die ‘alle lezers’ raakt. Politiek beleid of bijzondere, positieve of negatieve, gebeurtenissen die ieder mens die ze mee zou maken niet onberoerd laten. Wat in het nieuws komt zijn dan ook dingen waar we nog niet aan gewend zijn en die niet zo vaak gebeuren.

Dat er na een treinramp als in België discussies opsteken of het allemaal wel veilig genoeg is, is enerzijds begrijpelijk (we zijn er niet aan gewend) en anderzijds kortzichtig (het gebeurt bijna nooit). Voor de vraag of het in Nederland ook kan gebeuren hebben we op zich geen ramp nodig. Iedereen die af en toe de krant leest of het journaal kijkt weet dat treinen kunnen ontsporen en sommige chemicaliën kunnen ontploffen. Gelukkig houden professionals zich ook bezig met het verbeteren van de veiligheid wanneer er geen ramp in het nieuws is. Geschokt en verontwaardigd doen we na een ramp alsof onze veiligheid de eerste prioriteit heeft maar in de praktijk nemen we heel wat onveiligheid voor lief wanneer we de kans klein achten en het voordeel het risico waard.

Zo zijn we wat meer gewend aan verkeersdoden. Wanneer iemand op een landweggetje tegen een boom rijdt haalt dat hooguit het plaatselijke weekblad en het nieuws dat “de A57 is afgesloten… na een dodelijk ongeval” wordt al snel gevolgd met “automobilisten in de richting van X kunnen omrijden via de A.. en A..”. Niet de vraag of het ritje in de auto wel zo veilig is maar hoe ik op de plaats van bestemming kan komen dient zich al snel aan, na een eerste, meestal zeer milde, “och..”.

Wat gelukkig wel in het nieuws komt is de vermissing van kinderen. ‘Gelukkig’ omdat het laat zien dat we geen vergrootglas nodig hebben om er door geraakt te worden. We ‘willen’ het weten en we willen ook wat doen. Op Facebook zag ik de foto’s van de twee vermiste jongetjes uit verschillende hoeken voorbij komen. Ook kwam er een foto van een kaars voorbij met de tekst “Deel deze kaars voor Ruben & Julian”. Natuurlijk goed bedoeld maar het roept bij mij hetzelfde op als de zoektochten. Je zoekt in een bos niet naar jongetjes die aan het spelen zijn, je zoekt naar dode jongetjes. Niemand durft het hardop te zeggen maar iedereen houdt er rekening mee dat de jongetjes niet meer leven. Mee doen aan zo’n zoektocht en het sturen van kaarten met kaarsjes zonder hardop te zeggen dat je vermoedt dat ze niet meer leven, is een manier om je voor te bereiden op slecht nieuws, je klaar maken voor een klap die kan gaan komen. We willen hoop koesteren, je geeft ze niet op voor je het zeker weet. En ook je hoop wil je niet opgeven tot je zeker weet dat er niks meer te hopen valt. Na de hoop rest er immers alleen nog verslagenheid.

Iets opgeven is voor een mens sowieso een lastige opgave. Zeker ook waar het tradities van religies betreft. Ook deze week liet weer zien hoe mensen met elkaar omgaan wanneer hun traditie bedreigt wordt. Ultraorthodoxe Joden wierpen stenen naar vrouwen die bij de Klaagmuur gingen bidden. Dat roept bij mij de vraag op hoe ver ik zou willen, of kunnen, gaan in het beschermen van ‘mijn’ traditie. De Dalai Lama zei deze week nog dat doden in naam van een religie ondenkbaar is. Er zit echter veel tussen vragen om respect en doden. Waar ligt de grens? En hoe ver mag de ander gaan voor ik in actie kom?

Het gaat uiteindelijk om vormen die ooit ingevoerd zijn om een bepaalde inhoud te beschermen. Wat voor de één daarbij triviaal is, is voor de ander fout of juist heilig. Wat is er voor mij heilig in mijn traditie? En zou ik dat met geweld willen beschermen? En wanneer wordt handelen geweld?

Ook PvdA-ers komen op voor wat voor hen heilig is, waardoor zij nu een discussie voeren over een probleem dat niet alleen van hun is. Het probleem is dat er twee ogenschijnlijk onverenigbare vragen zijn: hoe kunnen we er voor zorgen dat er niet te veel asielzoekers naar Nederland komen? En, hoe kunnen we op een menselijke manier asielzoekers opvangen? De eerste vraag heeft de afgelopen jaren de boventoon gevoerd en degenen die gehecht zijn aan die vraag schuilen nu achter de brede rechte rug van Samsom (“sst nog even niks zeggen, misschien wint Samsom wel”), die oprecht in de ogen kijkt van degenen die het om de tweede vraag gaat. De coalitie heeft een poging gedaan om een antwoord te vormen dat recht doet aan beide vragen, ze zijn er alleen nog niet in geslaagd om de vragen te verbinden. Hoe kunnen we zorgen voor een vreemdelingenbeleid dat menselijk en zorgzaam is voor asielzoekers en de toestroom doseert? Als Samsom wint is het antwoord nog niet volmaakt maar een gemeenschappelijke vraag wat dichterbij.