• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » De drie kenmerken van ons bestaan

De drie kenmerken van ons bestaan

13 januari 2022 door gastauteur

Algemeen wordt aangenomen dat de kern van de dharma, en daarmee ook de boodschap die de Boeddha de wereld meegaf vervat zit in de vier waarheden en het achtvoudige pad. Toch blijven twijfels bij mij hardnekkig rondhangen als mist op een meer bij een winterstille herfstdag.

De eerste conclusie waar Gautama na zijn verlichting toe kwam was veel korter, meer to the point en veel duidelijker dan deze waartoe het achtvoudige pad ons leidt. Men moet weten dat de Boeddha zich in zijn onderricht vooral richtte tot de monnikengemeenschap, zijn leer (en daarmee het achtvoudige pad en de vier waarheden) tijdens de jaren verder uitdiepte en verfijnde (net zoals men een radio afstelt) voor een onderlegd gezelschap dat voltijds kon werken aan het bereiken van zijn eigen verlichting.

Ook heden ten dage nog, zeker als leek, is het wel gemakkelijk om met deze vier waarheden en het achtvoudige pad te dwepen maar niet altijd evident om deze te plaatsen, laat staan te concretiseren in klare duidelijke en er vooral praktische wegwijzers in te vinden, die ons verder helpen met het verdiepen van inzicht op het pad naar zelfbevrijding.

Wat was dan die eerste conclusie die de Boeddha trok en waar we wel iets mee kunnen?

De Boeddha ontdekt op het moment van zijn verlichting de drie kenmerken van ons bestaan: het leven is niet iets dat op zichzelf bestaat (anatta), alles is veranderlijk en onbestendig(anicca), in het leven bestaat er lijden (dukkha). Dit alles werd veroorzaakt door haat (dosa), begeerte (lobha) en onwetendheid (moha). De vier waarheden, het achtvoudige pad werden vanuit deze vaststellingen gekristalliseerd, voor een select publiek dat de overtuiging, de motivatie, de tijd en de leraar hadden om dit verder uit te diepen op hun pad naar verlichting. Voor leken echter die niet diezelfde mogelijkheden hadden als de bikkhu’s werden deze eerste drie kenmerken omgezet in klare regeltjes die uiteindelijk bekend staan als de pancasila (de vijf voorschriften): de richtlijnen ter verbetering van ons leven en geluk.

Hoe schril het contrast tussen het Kalama sutta, het mangala sutta, het metta sutta … in verhouding tot de meer technische sutta’s die beginnen met “oh monniken” en duidelijk bedoeld zijn voor een eerder onderlegde groep die al een stuk verder op het pad van de thuislozen wandelden. Wat moeten wij als leek aan met die waarheden en dat pad? Misschien is het vooral de eerste conclusie van de Boeddha waar wij als leek mee aan de slag kunnen.

Het is aantrekkelijk om ons als devoot monnik te gedragen, ongeacht de stroming waarin we zitten, en daarnaast als leek met de beslommeringen van elke dag, een gezin, de realiteit compromissen te sluiten. Of het doeltreffend is (tenzij voor ons ego) is maar zeer de vraag. Of dit het Boeddhisme is dat de Boeddha voorstond? Ik betwijfel het. Misschien moeten we voor we verder gaan, eerst maar eens teruggrijpen naar die drie kenmerken van het bestaan en het inpassen van de vijf voorschriften in ons leven om een beter en oprechter pad van de dharma te bewandelen; beseffend dat al het hetgene dat eruit volgt (waaronder de vier waarheden en het achtvoudige pad) monnikenwerk is, en ook door monniken werd ontwikkeld gedurende meer dan 2500 jaar; de rest is ijl would-be gedrag, hoe oprecht en intens het ook beoefend mag worden.

Als leek is het mooi een zekere notie te hebben van de vier waarheden en het achtvoudige pad. Interessant? Ja! Nodig om zichzelf boeddhist te kunnen noemen? Nee zeker niet. Wat is trouwens überhaupt “boeddhist” zijn? Boeddhisme is vooral praktiseren, innerlijke reflectie, en dit naar de mogelijkheden en capaciteiten die men heeft; kortom de woorden van de Boeddha tot leven te brengen in ons dagelijks bestaan. Al de rest is grijpen naar wind in de ijle lucht: je kunt hem wel voelen tussen je vingers maar steeds als je hem wil vastnemen ontglipt hij je, en dit onder andere in het verlangen monnik te zijn zonder daarom de inspanningen en onthechten van vele dingen, die wij zo als normaal beschouwen, te aanvaarden die er mee gepaard gaan.

Shaku Kajo.

Deze tekst verscheen eerder in Eko, het door het Antwerpse centrum voor Shin boeddhisme uitgegeven boeddhistisch magazine. Jaargang 36.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Geluk Tags: bestaan, dharma, kenmerken, lijden, metta, mist, veranderlijk, vier waarheden

Lees ook:

  1. Boeddha’s adviezen voor harmonie
  2. Liefdevolle vriendelijkheid – een metta gebed
  3. Preek 51 – Perfecties en oefeningen zijn bijzaak!
  4. Nāgārjuna en het mahāyāna

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Wouter ter Braake zegt

    13 januari 2022 om 20:28

    Perzische soefi en dichter Abu Sa’id: ‘De ware heilige beweegt zich tussen de mensen, eet en slaapt met hen, koopt en verkoopt op de markt, trouwt en neemt deel aan het sociale leven en tegelijk vergeet hij of zij God geen enkel moment’.

    Ergo ‘goddelijke’ bewustzijn leven in het leven van alledag.

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
30 mei
Vipassana meditatie Rotterdam
30 mei 23
Rotterdam
31 mei
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
31 mei 23
01 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
1 jun 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    ‘Meebewegen met wat er is’

    gastauteur - 15 mei 2023

    Als het gaat om dak- en thuisloze mensen wordt er door de maatschappij merendeels nog vanuit 'schuld en eigen verantwoordelijkheid' gedacht. Men heeft vaak het verkeerde idee dat iedere persoon in Nederland eigen verantwoorde keuzes maakt en dus verantwoordelijk is voor diens eigen lijden. Of men denkt dat het heel makkelijk is om een uitkering aan te vragen. De gewone burger weet niet hoe het is voor iemand die in een totaal andere realiteit zit.’

    Ras – nutteloze, kwaadaardige onzin

    Kees Moerbeek - 14 mei 2023

    Angela Saini heeft voor haar boek Superieur: de terugkeer van de rassentheorie zo’n beetje alle literatuur over rassenwetenschap doorgespit, schrijft ze. Veel genetici menen dat als genetica bewijst dat er nauwelijks reden is om rassenonderscheid te maken, het dus snel afgelopen zal zijn met racisme. Was het maar waar. Racisme is juist een sociale constructie met een enorme invloed, constateert ze.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
    • Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
    • haiku
    • Tussen veranderlijk en onveranderlijk vind je de deur naar non-dualiteit
    • Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens