In juli 2017 publiceerden acht voormalig studenten van de Tibetaans boeddhistische leraar Sogyal Rinpoche een kritische brief over zijn gedrag. De leraar werd beschuldigd van seksueel misbruik, fysieke mishandeling en een extravagante levensstijl. Wat doet dit nieuws met zijn leerlingen en andere betrokkenen? Menno Bijleveld interviewt een aantal van hen met elk een verschillend perspectief.

Radio- en filmmaker Menno Bijleveld was 22 jaar student van Sogyal Rinpoche. Na het lezen van de eerste brief is hij opgestapt bij Rigpa. Met deze serie wil Menno ervaringen en visies van betrokkenen van Sogyal Rinpoche aan bod laten komen. Bovendien hoopt hij dat gaandeweg slachtoffers van zijn gedrag zich melden, zodat hij ook hen kan interviewen.

Deel 4: Sangye Nawang

Sangye Nawang is een voormalig Rigpa student en een van de acht brievenschrijvers. Hij werkte als ‘directeur techniek’ voor Rigpa International. In dit interview vertelt hij over zijn persoonlijke ervaringen met Sogyal rinpoche.

Achtergrond: Sogyal rinpoche in opspraak

Sogyal rinpoche was van 1979 tot augustus 2017 spiritueel directeur van Rigpa, een boeddhistische organisatie met inmiddels 130 meditatiecentra wereldwijd. Daarnaast verwierf de leraar internationaal bekendheid en aanzien als auteur van de bestseller “Het Tibetaans boek van leven en sterven.”

De schrijvers van de brief zijn zich in hoge mate bewust van Sogyals positieve publieke imago. Aan het begin van de brief benadrukken ze dan ook hoezeer zijn publieke voorkomen contrasteert met zijn gedrag achter de schermen:

“This letter is our request to you to stop your unethical and immoral behavior. Your public face is one of wisdom, kindness, humor, warmth and compassion, but your private behavior, the way you conduct yourself behind the scenes, is deeply disturbing and unsettling. A number of us have raised with you privately, our concerns about your behavior in recent years, but you have not changed.”

Het gedrag waar de acht studenten hun leraar op aanspreken, wordt in de brief zeer expliciet beschreven. Hoewel Rigpa en Sogyal rinpoche nauwelijks serieus reageerden op de aantijgingen, stapt Sogyal in augustus 2017 op als spiritueel directeur van Rigpa.

Dit interview is het vierde deel in een serie van 4 interviews. Eerder spraken Jan Geurtz, Hans Knibbe en Tahlia Newland zich uit over de gedragingen van Sogyal rinpoche.

Martin Aylward, boeddhistisch leraar bij meditatiecentrum Moulin de Chaves, zegt over verheerlijking van boeddhistische leraren: ‘Wanneer een leraar functioneert op een ander niveau dan de studenten, dan klopt er iets niet. De verheerlijking van een leraar creëert een sfeer van ‘spiritueel speciaal zijn’, en kent de leraar de status van goeroe toe, waarin hij vervreemd raakt van zijn studenten en vereenzaamt. En waardoor de student op zijn of haar beurt streeft naar eenzelfde soort speciaal zijn, wat bereikt kan worden via de aandacht van de leraar. Daarmee worden de ideale omstandigheden gecreëerd, waarin de leraar zijn eenzaamheid bestrijdt op een ongepaste manier, vanuit het onterechte idee dat hij recht heeft op de aandacht van zijn studenten. En waarin zijn studenten gaan geloven dat zij zichzelf gelukkig mogen prijzen wanneer zij het object worden van hun leraars begeerte, leugens en manipulatie.’

De organisatie van een westerse sangha is nu vaak gebaseerd op Aziatische systemen en culturen. Veelal zijn dit culturen waarin vrouwen niet gelijk zijn aan mannen en waarin een leraar al van jongs af aan wordt verheerlijkt. Binnen zo’n structuur worden kwetsbare studenten mogelijk makkelijk slachtoffer van een ongezonde machtsdynamiek tussen henzelf en hun leraar. Het lijkt er dus op dat de tijd rijp is voor de westerse boeddhist (met name voor de georganiseerde vormen van boeddhisme) om veel kritischer te kijken naar de manier waarop sangha’s nu zijn georganiseerd en de rol die er wordt toegekend aan de leraar.

Bron Bodhitv