Elk jaar maakte roshisama een speciale kalligrafie die op een luxe karton werd geprint om als geschenk mee te geven aan de talloze bezoekers van de tempel. Eenmaal werd dat ‘subete yoshi’ – alles is goed – het gevleugelde zen-gezegde. Een van de Amerikaanse monniken maakte er – met een knipoog – van: ‘Alles is OK; maar sommige dingen zijn meer OK dan andere.’ (Zinspelend op George Orwells (Animal Farm) – ‘​alle dieren zijn gelijk, maar sommige zijn meer gelijk dan anderen’).

Zo was onze ervaring in de praktijk ook wel: we leerden gaandeweg door de zentraining steeds meer alles zo te nemen als het kwam, met een toenemende gelijkmoedigheid en acceptatie. Maar om helemaal eerlijk te zijn, bleef er altijd wel een of andere voorkeur of tegenzin bestaan. Ik vermoed dat de Japanse bewoners het wat dat betreft makkelijker hadden dan wij: zij waren hun hele leven al getraind zich aan te passen en persoonlijke grillen los te laten. In de zentempel werd dat nog verder benadrukt, want het loslaten van alle verlangens betekent vrijheid! ‘De Grote Weg is niet moeilijk voor wie geen voorkeuren heeft’ – zo begint het beroemde zengedicht ‘Vertrouwen in het hart’ van Tseng Tsan. Het type vraag ​liever dit of dat? werd in onze tempel door de monniken gewoonweg beantwoord met een simpel ‘Any OK!’ (​Wat dan ook OK!).

Dit was niet alleen maar een gewoonte, het kwam voort uit een echte lichtheid en ruimte. Mijn zorgelijke vraag aan de tenzo (kok): ‘Kan ik vandaag beter noedels maken of rijst?’ werd dus meestal ontvangen met een schouderophalen en dan: ‘Any OK…’ Het werkte als een spiegel, ik zag meteen hoe ik in mijn hoofd een probleem gecreëerd had, terwijl inderdaad alles prima konden zijn. Linksom of rechtsom, het werd allemaal heus goed. Wanneer je alles zonder mening, met open geest en hart ontvangt, is alles ook werkelijk in orde! Niet omdat de dingen naar een of andere maatstaf goed zijn – in de zin van beter dan iets anders – maar omdat het hart van nature al vrij is en rust in de ruimte van het Ware Zelf, vol vreugde, vrede, liefde. En alles is goed. Dit was denk ik wat roshisama aan iedereen wilde meegeven met zijn kalligrafie: ‘Subete yoshi’. Het denken kan dit niet begrijpen; voor het denken zijn de dingen goed of slecht, voor of tegen, wel of niet. Maar het hart ontvangt het leven zoals het komt, in vrede, dankbaar voor ieder moment…

Op een dag was er schokwekkend nieuws in Japan: een verwarde jongeman was een school binnengedrongen met een geweer, had erop los geschoten en daarmee een aantal kleine kinderen in het wilde weg gedood. Kort daarop verscheen in de kaisando een foto van een klein meisje, het stond onschuldig tussen de vele gedenkstaven. Dit meisje bleek een van de slachtoffertjes te zijn. Roshisama kwam tijdens zazen naar de zendo en vertelde over zijn ontmoeting met de moeder. Ze was uit helemaal uit de andere kant van Japan naar hem toe gereisd, wanhopig om troost te vinden voor haar grote verdriet. Wat had het voor zin? Waarom had haar kindje moeten sterven? Hoe moest ze nu verder? Met ontroerde stem vertelde roshisama ons, hoe de jonge moeder hem de vragen gesteld had die haar kwelden en bittere tranen had gehuild. ‘Alles is goed zoals het is, zeg ik jullie altijd’, zei roshisama, ‘maar nu…’ Hij was stil gevallen en had nogmaals goed moeten kijken, diep in zichzelf. ‘Maar wat ik zag, is dit: ik kon niets anders zeggen dan dat, zo is het werkelijk: ​subete yoshi.’

Alles is goed. Echt alles is goed, zoals het is.